بسم اللّه الرّحمن الرّحيم
و صلّي الله علي محمّد و آله الطّاهرين و لعنة الله علي اعدائهم اجمعين
توصیه امام رضا(ع) برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی
قدس آنلاین – حسینعلی پورافضلی: در آموزه های پزشکی اسلامی اصل بر پیشگیری و تقویت عمومی بدن نهاده شده تا از زمینه های ابتلا به بیماریها جلوگیری کرد. رعایت اعتدال، حجامت، میوه های فصل و... راههای تقویت سیستم ایمنی بدن می باشند.
در آموزه های پزشکی امام رضا (علیه السلام) آمده است که در تابستان به دلیل گرمای هوا چربی های بدن آب می شوند؛ از این رو در پاییز نیاز ضروری به ذخیره کردن مواد چربی که مولد حرارت هستند ، پیدا می شود و باید با مصرف غذاهای مناسب آن را ذخیره کنید تا بدن خود را برای مقابله با سرمای زمستان مجهز کنید. بدن به انواع غذاهای اصلی و میوه هایی مانند انگور و انار نیاز دارد. همچنین استفاده از نوشیدنی هایی که از آنها تهیه می کنند، مفید است . به طور کلی مصرف میوه های ترش قبل از غذا و میوه های شیرین بعد از غذا مفید است .
امام رضا (علیه السلام) همچنین توصیه می کنند که با شروع سرما باید غذاهای پر انرژی مصرف کرد و مالیدن روغن و ماساژ استخوان ها در حال استراحت با روغن های شب بو، زیتون و گل سرخ به تقویت و استحکام کمک می کند. (1)
مطابق تعالیم طب اسلامی علت بیماری ورود میکروب ، ویروس یا باکتری به بدن نیست بلکه عامل اصلی بیماریها ضعف سیستم ایمنی و دفاعی بدن و پایین آمدن مقاومت بدن است. از این رو علت اصلی سرماخوردگی هم ضعف سیستم ایمنی می باشد.
امام رضا علیه السلام برای تقویت سیستم دفاعی بدن و حفط تندرستی دستورالعملهای مفیدی ارائه کرده اند که حجامت، رعایت اعتدال ، تدابیر ماهها و فصل ها و استفاده از میوه ها و غذاهای متناسب با زمان و مکان از این جمله اند.
کارشناسان هم پرهیز از غذاهای مضر که سیستم ایمنی را به شدت تضعیف می کند و زمینه را برای انواع بیماریها آماده می کند برای پیشگیری از سرماخوردگی توصیه می کنند. مثل: قند و شکر و هر ماده ای که در آن قند و شکر به کار رفته باشد، گوشت زیاد خصوصا گوشت مرغ ماشینی و گاو، سرخ کردنی، غذاهای ساندویچی، نوشانه، ماست غیر طبیعی، زیاده روی در مصرف غذاهای سرد و....
یکی از مواد بسیار مفید برای پیشگیری از سرماخوردگی عسل است. امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند :خداوند برکت را در عسل قرار داده است . درمان دردها در آن است و هفتاد پیامبر دوام سودمندی آن را از خداوند خواسته اند .(2)
از این رو می بینم که در طب اسلامی سرماخوردگی قابل پیشگیری است و امام رضا (علیه السلام) برای آن توصیه هایی دارند و می فرمایند: کسی که بخواهد از سرماخوردگی و زکام در فصل زمستان جلوگیری کند روزی سه لقمه عسل بخورد.(3)
البته امام رضا (علیه السلام) در ادامه برای عسل مفید معیاری را مشخص کرده اند و می فرمایند: برای تشخیص عسل خوب از بد کافی است که مقداری از آن را مقابل بینی بگیرید، هر گاه بوی تندش ایجاد عطسه کند، یا اگر با خوردن کمی از آن عسل حالت سکر و مستی به شما دست بدهد، و یا زبان شما را بسوزاند، در شمار عسلهای خوب محسوب نمیشود و علاوه بر اینکه خاصیت ندارد، برای بدن نیز مضر است. (4)
امام رضا (علیه السلام) همچنین توصیه می کنند که در فصل زمستان غفلتا از اطاق گرم به هوای سرد و آزاد قدم نگذارید.
در توصیه ای دیگر برای مبتلا نشدن به سرماخوردگی در فصل زمستان امام رضا (علیه السلام) فرمودند: گل نرگس ببویید، بوییدن این گل را به طور دائم انجام دهید تا از شرّ سرما خوردگی در امان بمانید.
همچنین استشمام سیاه دانه آدمی را از سرما خوردگی ایمن می دارد .(5)
امام رضا (علیه السلام) همچنین برای رهایی از سردرد فرمودند : خوردن ماهی تازه را فراموش نکنید هرکس از درد شقیقه و شکم درد می ترسد نباید در زمستان و تابستان خوردن ماهی تازه را به تاخیر اندازد. (6)
پانوشتها:
1.رساله ذهبیه امام رضا (ع)
2.مکارم الاخلاق جلد 1 صفحه 359 حدیث 1173
3.دانش نامه احادیث پزشکی: 1 / 334
4. بحار الأنوار، جلد 62 ، صفحه 324
5.طبّ الإمام الرضا علیهالسلام، صفحه 37 وص 38
6. بحارالانوارج 62 ص 324