گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ نزدیک به سه سال است که مقام معظم رهبری بر مسئله افزایش جمعیت تاکید علنی کرده و مسئولان کشور را موظف به توقف سیاست های کنترلی و برنامه ریزی برای افزایش جمعیت کردند.

همان زمان شورای عالی انقلاب فرهنگی، پس از بررسی ها و جلسات بسیار، مصوبه ای را به دستگاه ها ابلاغ کرد و در آن مشوق های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زیادی را پیش بینی کرد.

مجلسی ها هم که خود را ملزم به تغییر قانون کنترلی و تصویب قانونی جدید برای تسهیل افزایش جمعیت می دانستند، دست به کار شدند و طرحی را با بندهای فراوان پیشنهاد دادند اما پس از گذشت سه سال، همچنان این طرح و طرح های دیگر به دلایل نامعلوم در پیچ و خم قانونگذاری معطل مانده و همچنان چیزی به نام قانون برای افزایش جمعیت مشاهده نمی شود.

دکتر مرندی، وزیر اسبق بهداشت و کسی که خیلی ها قانون کنترل جمعیت را با نام او می شناسند، در گفتگوی تفصیلی با خبرگزاری دانشجو، از مراحل تهیه طرح افزایش جمعیت بلافاصله پس از فرمایشات مقام معظم رهبری می گوید و این که این طرح در چند بند و توسط چه کمیسیون هایی پیشنهاد شد را شرح می دهد.

وی که خود از دور دستی بر آتش یکی از طرح های پیشنهادی افزایش جمعیت دارد هم علت تعلل مجلس در قانونگذاری را نمی داند و اظهار می کند که نمی داند چطور شد که یک طرح چند ماده ای این همه در کمیسیون ها ماند و به هیئت رییسه نرفت.

گفتگوی تفصیلی «خبرگزاری دانشجو» با این نماینده مجلس را در ادامه می خوانید:

«خبرگزاری دانشجو»: به عنوان سوال اول می خواهم شما هم روایتی از زمانی داشته باشید که بحث هایی در مورد فاجعه جمعیتی مطرح شد. این قضیه از کجا شروع شد؟ پس از تاکید مقام معظم رهبری بر مسئله جمعیت، مجلس چطور به این قضیه ورود کرد؟

دکتر مرندی: وقتی مقام معظم رهبری درباره جمعیت صحبت کردند، به خصوص در جلسه ایی که ظاهرا از شورای انقلاب فرهنگی افرادی حضور داشتند که شرحی درباره مباحث جمعیت و مصوبات در این زمینه داده بودند، تاکید داشتند که تنها مصوبات شورای انقلاب فرهنگی برای اجرا درباره مسئله جمعیت نافذ نیست و این مسئله باید به مجلس برده شود.

مقام معظم رهبری فرموند این مسئله را با پزشکان مجلس، از جمله بنده و دکتر شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان، مطرح کنید و بخواهید این امر را پیگیری کنند؛ از بیت رهبری با من تماس گرفته شد و فرمایش مقام معظم رهبری به من ابلاغ شد و لذا بنده با آقای دکتر شهریاری صحبتی داشتم و گفتم وظیفه ما سنگین تر است چرا که از ما برای پیگیری این امر اسم بردند.

قرار بر این شد که کمیسیون بهداشت و درمان بر روی طرحی شروع به کار کند؛ مبنای طرح مورد نظر نیز مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد؛ در جلسات قرار شد هر یک از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان تمایل دارند حضور یابند.

این جلسات رسمی کمیسیون نبود بلکه به زیر کمیته ماموریت داده شد این مسئله را پیگیری کند و مسئولیت آن بر عهده آقای دکتر قاضی زاده، نماینده مشهد، گذارده شد و ایشان نیز پذیرفت.

من و آقای قاضی زاده در تمام جلسات شرکت می کردیم، اعضای دیگر کمیسیون نیز گهگاهی حضور داشتند؛ از کمیسیون های مختلف مجلس اعم از کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و...، وزارت خانه ها همانند وزارت بهداشت، وزارت کشور و...، ثبت احوال، شورای عالی انقلاب فرهنگی، صداو سیما، مرکز پژوهش های مجلس، حوزه علمیه و... دعوت می شد که در این جلسات حضور داشته باشند.

«خبرگزاری دانشجو»: این جریان برای همان دو سه سال پیش است؟ بلافاصله پس از تاکید مقام معظم رهبری؟

دکتر مرندی: بله؛ جلسات هفتگی را هر دوشنبه از ساعت 8 صبح الی 12 برگزار می کردیم، اگر نیاز به برخی کارهای جانبی بود از گروه ها و نهادها کمک و مشورت گرفته می شد.

در جلسات هفتگی ابعاد مختلف که می توانست به جمعیت ارتباط داشته باشد، بررسی می شد؛ ابعادی هم چون ازدواج، خوابگاه دانشجویی، اشتغال، سلامت مادر و فرزند، دوران کودکی و... که گمان می رفت بر جمعیت تاثیرگذار باشد در این جلسات مورد بررسی قرار می گرفت.

در نهایت طرحی با 43-42 ماده تهیه شد؛ این طرح را به هیات مدیره مجلس تسلیم کردیم و این کار چند ماهی بیشتر طول نکشید؛ نمی دانم چه مسئله ایی پیش آمد که این طرح به کمیسیون فرهنگی رفت؛ شاید کمیسیون فرهنگی مدعی شد که این کار ما است؛ حقیقتا نمی دانم چه مسئله ایی موجب شد که این 43 ماده به کمیسیون فرهنگی رفت.

کمیسیون فرهنگی زیر کمیته ایی گذاشت تا بر روی طرح بررسی هایی صورت گیرد، زیر کمیته مربوطه تعدادی از این مواد را حذف کرد؛ در جلسه ایی از رئیس کمیسیون فرهنگی علت حذف برخی مواد را جویا شدم و برای وی توضیح دادم و ایشان بسیار متاسف شد که چرا این موارد حذف شده است و اذعان داشتند این موارد را اضافه خواهند کرد.

«خبرگزاری دانشجو»: موارد حذف شده چه مواردی بودند؟

دکتر مرندی: به نظرم می آید یک مورد درباره سزارین بود، چرا که سزارین اکنون مانع بزرگی برای بارداری های است؛ مورد دیگر درباره تکامل سال های اول زندگی بود چرا که مقام معظم رهبری در فرمایشات خود، درباره کیفیت جمعیت نیز صحبت کرده بودند.

ما فکر کردیم اگر می خواهیم جمهوری اسلامی طبق فرمایش ایشان پنجاه سال دیگر حرف اول را در دنیا بزند، لازمه ی آن جمعیت هوشمند و نخبه و بهتر از نسل کنونی است؛ یک برنامه برای اجرای این طرح تکامل سال های اول زندگی است که از زمان انعقاد نطفه تا هشت سالگی را در بر می گیرد.

در این برنامه ضمن توجه به مادر و سلامت وی در زمان بارداری، تمرکز بر روی تکامل جنین و کودک و مساله مهم فرزندپروری است. در تمام دنیا این برنامه مورد مطالعه قرار گرفته است و زمانی که پیاده شده است ضریب هوشی فرزند بالا می رود، فرزند در دبستان و دبیرستان رد نمی شوند، وقتی وارد مرحله اشتغال می شوند بسیار موفق و مولد هستند؛ این امر در مورد خانواده های فقیر و طبقات پایین اجتماع بسیار بارزتر است.

وقتی رئیس کمیسیون فرهنگی از علت گنجاندن این برنامه در طرح مطلع شدند، تاسف خوردند که چرا این برنامه حذف شده است، حتی گفتند وقتی طرح کامل بررسی و آماده شد برای مرور و بررسی نهایی به من خواهند داد.

در انتهای کار وقتی نتیجه کار را جویا شدم گفتند تقریبا همان ماده هایی که ما تصویب کرده بودیم دوباره تصویب شد منتها این امر زمان زیادی از ما گرفت؛ هر زمانی که کار را پیگیری می کردم می گفتند در حال بررسی است.

«خبرگزاری دانشجو»: همان طرح 43 ماده ای که گفتید؟

دکتر مرندی: بله؛ این طرح حدود 50 و خورده ایی ماده شده بود.

«خبرگزاری دانشجو»: این طرح دقیقا چه زمانی در دست بررسی بود؟

دکتر مرندی: آن طرحی که ما تهیه کرده بودیم 4-3 ماه بیشتر طول نکشید که تصویب شد؛ تیر ماه سالی که مقام معظم رهبری بر مسئله جمعیت تاکید کردند، تا 4-3 ماه بعد آن طرح را آماده کرده بودیم ولیکن طرح برای تصویب در کمیسیون فرهنگی به طول انجامید.

در کمیسیون فرهنگی ابتدا کمیته ایی بر روی طرح کار کرد بعد وارد کمیسیون فرهنگی شد و کمیسیون نیز بر روی طرح کار کرد و این امر باعث شد زمان زیادی به طول انجامد؛ اکنون مدتی است که بررسی ها به اتمام رسیده است.

«خبرگزاری دانشجو»: چرا همان موقع این طرح به هیئت رییسه نرفت؟

علت آن را نمی دانم. چندین هفته قبل من از نمایندگان امضاء جمع کردم که اولویت این طرح را تغییر دهیم و بررسی آن را جلو بیندازیم. برای این که این طرح در دستور کار مجلس قرار گیرد 50 نماینده تقاضای تغییر اولویت طرح را می دهند؛ من برای احتیاط 70 امضاء گرفتم و به هیات رئیسه بردم.

هیات رئیسه گفتند این طرح هنوز به ما نرسیده است؛ من از رئیس کمیسیون فرهنگی تقاضا کردم طرح را امضاء کنند تا به جریان بیفتد؛ امضاء را گرفتیم و از هیات رئیسه تقاضای اجرای روند کار را خواستیم که گفتند باید ابتدا چاپ شود و قبول کردند به دلیل اهمیت مسئله جمعیت این کار را تسریع کنند منتها بعضی از اعضای هیات رئیسه نگرانی هایی در خصوص برخی مواد این طرح داشتند.

«خبرگزاری دانشجو»: یعنی موادی در این طرح وجود داشت که موجب می شد این طرح با اولویت در مجلس مطرح نشود؟

آقای دکتر لاریجانی نگرانی درباره بار مالی هنگفت این طرح داشتند؛ در نهایت هیات رئیسه دستور انجام کارهای مقدماتی را صادر کرد؛ روز بعد از آن همه نمایندگان مجلس ملاقاتی با مقام معظم رهبری داشتیم که ایشان درباره مسئله جمعیت باز تذکر دادند؛ وقتی از حضور مقام معظم رهبری بیرون آمدیم، به دکتر لاریجانی گفتم شاید بد نباشد درباره بار مالی به مقام معظم رهبری نیز گفته شود.

می دانید اگر طرحی در مجلس تصویب شود و بار مالی داشته باشد شورای نگهبان آن طرح را رد می کند چرا که تنها لایحه می تواند بار مالی داشته باشد و طرح نمی تواند مگر این که طرح این که از کجا، به چه صورت اعتبارات آن تامین شود را روشن کرده باشد که در این طرح این گونه نبود.

دکتر لاریجانی با مقام معظم رهبری صحبت کردند و گمان می کنم قرار بر این شد که دکتر لاریجانی با دکتر روحانی صحبت کنند.

«خبرگزاری دانشجو»: پس همان طرح 42 ماده ایی به 55 ماده ایی امروز تبدیل شد و همچنان معطل در کمیسیون باقی مانده؛ درست است؟

دکتر مرندی: بله؛ طرح سیر خود را طی کرد و اکنون فعلا مشکل بار مالی دارد؛ همین روزها باید به صحن علنی مجلس بیاید چرا که تقاضا برای به جلو انداختن بررسی این طرح انجام شد.

«خبرگزاری دانشجو»: با توجه به این که نزدیک به سه سال از تذکر صریح مقام معظم رهبری در مورد لغو سیاست های کنترلی و اتخاذ سیاست های تشویقی برای افزایش جمعیت، هنوز مجلس کار خاصی در این زمینه انجام نداده. این تعلل مجلس به چه دلیل است و آیا شما این تعلل را مجاز می دانید؟

دکتر مرندی: مجاز که نیست؛ من اصلا نفهمیدم که چرا آن طرح 43-42 ماده ایی که دو سال پیش آماده کرده بودیم به کمیسیون فرهنگی برده شد؛ به نظر من طرح 43-42 ماده ایی که ما تهیه کرده بودیم طرح مطلوبی بود.

وقتی طرح چهل و خرده ماده ایی تهیه می کنید به این معنا نیست که تمام ماده ها مورد قبول نمایندگان واقع می شود؛ امکان دارد به کمیسیون دیگری یا کمیته ایی یا صحن علنی مجلس برود و ماده ایی از آن طرح تغییر کلی کند یا کلا حذف شود.

به گمان من این کار عده ای بود که وقتی برخی ماده های این طرح را مطابق سلیقه خود ندیدند، نپسندیدند و سعی کردند از ابتدا کار را شروع و بررسی کنند، به جای این که آن چند ماده که مورد نظر آن ها نبود را تغییر دهند کار را از ابتدا شروع کردند.

«خبرگزاری دانشجو»: یعنی ماده ها با طرحی که شما آماده کردید فرق می کند؟

دکتر مرندی: به من گفته شده این همان طرح است؛ دکتر قاضی زاده به من گفتند عملا این طرح همان طرح های ما است و ظاهرا تغییرات چندانی نکرده است.

«خبرگزاری دانشجو»: چه مواردی مورد ایراد بود؟

دکتر مرندی: نمی دانم؛ من سعی می کنم در این موارد خیلی دخالت نکنم. چون عده ای از خارج از مجلس بعضی از نمایندگان را نسبت به من حساس کرده بودند . دلیل آن هم این است که کنترل جمعیت که 30-20 سال پیش به تصویب رسید و به فرموده مقام معظم رهبری در زمان خود کار خوبی بود را بنده شروع کردم و لذا من نقطه ضعفی در ذهن آن ها دارم؛ علت این که در کمیسیون فرهنگی مسئله را پیگیری نکردم این بود که نمی خواستم سوء تفاهم بیشتری ایجاد کنم.

برای هموار شدن مسیر انجام و اجرای طرح تلاش کردم و می خواهم فرمایش رهبری به درستی عملیاتی شود البته نقطه نظراتی دارم؛ من ضمن این که پزشک هستم، متخصص کودکان هستم و فوق تخصص در نوزادان دارم؛ فوق تخصص نوزادان یعنی از لحظه تولد تا 4 هفته اول عمر را شامل می شود؛ این فوق تخصص با زنان و مامایی و بارداری ارتباط تنگاتنگی دارد.

من رئیس بخش نوزادان در دانشگاهی در آمریکا بودم و کار شبانه روز من سروکار داشتن با خانم های باردار با مشکلات مختلف و نیز متخصصین زنان و زایمان بود، مسائلی که به سلامت بانوان لطمه وارد می کند را بیش از یک نماینده معمولی و یا یک آدم معمولی می دانم.

این امر برای من مسئولیت هایی را ایجاد می کند، اگر بدانم مسئله ایی برای نوزاد یا مادر خسارت به بار می آورد باید پاسخگوی خدای خود باشم؛ لذا این مسائل را برخی از دوستان نمی خواهند بشنوند؛ خانم ها و آقایانی هستند که فکر می کنند زن خودش مهم نیست، هر اتفاقی برای زن افتاد مهم نیست بلکه مهم بارداری اوست غافل از این که اگر او بار دیگر باردار شد و مشکلی برای او پیش آمد فرزند او از وجود مادر بی بهره خواهد شد.

برخی افراد دوست ندارند حرف های کارشناسی را بشنوند؛ به هر حال ظاهرا همان حرف ها و طرح های ما در کمیسیون فرهنگی تصویب شد ولی من صلاح دیدم بدون حضور من تصویب شود.