گزیده سخنان آیت الله مکارم شیرازی[1]

حضرت آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، در آغاز درس خارج فقه خود که با حضور طلاب و روحانیان در مسجد اعظم قم برگزار شد، با ابراز تاسف از بهم خوردن رابطه برخی از والدین با فرزندان، تاکید کرد: متاسفانه در شرایط کنونی برخی از فرزندان احترام والدین خود را نگه نمی دارند و با آنها بدرفتاری می کنند؛ در حالی که آموزه های دینی نسبت به ضرورت تکریم پدر و مادر از سوی فرزندان تاکیدات بسیار ویژه و خاصی دارد.

 از سویی دیگر والدین نیز نباید نسبت به فرزندان خود به ویژه در امر مهم و مقدس ازدواج سخت گیری کنند، سخت گیری های بیهوده و بیجا سبب ایجاد مشکلاتی در جوان شما و همچنین جامعه می شود.

با همین وضعیت پیش برویم جمعیت کشور به کمتر از نصف می رسد

من از منابع معتبر آمار گرفته ام، وضعیت جمعیت در کشور ما به شدت رو به ضعف و خطر می رود و سال به سال آمار جمعیت کشور ما کمتر می شود.

پیش بینی می شود اگر به همین صورت پیش برویم، جمعیت ما تبدیل به نصف و حتی کمتر می شود؛ در این صورت جامعه ما به یک جامعه پیر تبدیل و مشکلات بسیاری برای کشور ایجاد خواهد شد.

هر خانواده باید حداقل سه فرزند داشته باشد

هر خانواده باید حداقل سه فرزند داشته باشد.

متاسفانه بر اثر تبلیغات سوء دشمنان و خارجی ها مساله عقیم کردن مردان و زنان پیشنهاد شد و الان بسیاری از کشورها با این مشکل مواجه هستند؛ متاسفانه ما نیز در دام آنها افتاده ایم.

البته الان این موضوع ممنوع شده است، اما من با صراحت اعلام می کنم طبیبی که مخفیانه این کار را بکند جنایت می کند و باید تحت تعقیب واقع شود. 

تاکید بر ضرورت آسیب شناسی کاهش آمار جمعیت کشور

عوامل تشویقی و ترغیبی فرزند آوری بیشتر نیز باید تبیین شود و به مردم اعلام شود و دولت نیز باید با برنامه ریزی صحیح برای افزایش جمعیت کشور تلاش کنند.

 تک فرزندی و دو فرزندی شعاری غلط است. به ویژه فرزندان تک غالبا افرادی پر توقع و مضر به حال جامعه هستند؛ به هیچ وجه یک فرزندی و دو فرزندی نباید ترویج شود. باید به عنوان وظیفه شرعی و وظیفه اجتماعی این مساله را مورد توجه قرار دهیم.

 روحانیت رسالت خود را انجام دهد

آقایان این مسائل را به اطلاع مردم برسانند، وظیفه شرعی خود را انجام دهند تا افرادی نگویند از کجا می خواهیم روزی و خوراک آنها را تامین کنیم؛ خداوند رزاق انسان است و خودش روزی فرزندان را می دهد و دولت ها در این امر مسؤولند.

برخی از بهانه گیری های درباره فرزند آوری رفاه طلبی است 

نباید با بهانه هایی همچون درس خواندن، خرج و مخارج و دیگر مسائل که رفاه طلبی بیش نیست، نسبت به فرزند آوری بیشتر بی توجه باشیم. امیدواریم جامعه ما بیدار شود و به وظیفه شرعی و اجتماعی خود عمل کند.

گزیده ای از سخنان آیت الله نوری همدانی[2]

 حضرت آیت‌الله حسین نوری همدانی از مراجع تقلید در دیدار خانم خزعلی مسؤول شورای زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به عظمت انقلاب اسلامی و تأثیرگذاری آن بر ملت‌های دیگر گفت: انقلاب اسلامی ایران منشأ بیداری و انقلاب‌های منطقه است و همین امر سبب خشم دشمنان شده است.

دشمنان در طول سال‌های اخیر سعی کرده‌اند نقشه خود مبنی بر کاهش جمعیت در کشورهای مسلمان را دنبال کنند. آمریکا و جهان غرب در حقیقت می‌خواستند با این توطئه، از تعداد شیعیان به ویژه در کشوری مانند ایران بکاهند تا خود در جبهه برتر قرار بگیرند.

تحدید نسل برای کشور یک درد است و نیازمند یک کار جمعی از سوی همه قوا و اقدامات اجتماعی و فرهنگی است.

یکی از راه‌های مقابله با تحدید نسل را فراهم کردن زمینه ازدواج راحت برای نسل جوان است.

کاهش مهریه‌ها و هزینه‌های اضافه از جمله مواردی است که از سوی مسؤولان و مدیران نهادهای مختلف باید در دستور کار قرار گیرد تا ازدواج جوانان راحت‌تر انجام شود.

قانون کنترل جمعیت باید حذف شود.

 فقر فرهنگی سبب کاهش جمعیت در کشور شده است.

برای حل معضل کاهش جمعیت در کشور نیازمند فرهنگ سازی هستیم تا مردم با برکات ازدواج آسان و ازدیاد نسل آشنا شوند.

گزیده ای از سخنان آیت الله جعفر سبحانی[3]

حضرت آیت الله جعفر سبحانی در پیامی به همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات مختلف جامعه که در آبان ماه ۱۳۹۲ در سالن همایش های مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) قم برگزار شد، نسبت به نرخ کاهش جمعیت کشور هشدار داد.

 مسأله کنترل جمعیت، تنظیم خانواده و یا سیاست های مربوط به جمعیت از جهات گوناگونی مایه بحث و بررسی است، چه بهتر نخست دیدگاه وحی الهی را در این باره بازگو کنیم و سپس به جهات دیگر بپردازیم.

از نظر قرآن اگر جامعه خود را از گناه و آلودگی پاک سازد، مشمول الطاف الهی می شود، که یکی از آنها فزونی اولاد است، و وحی الهی وجود فرزندان را زینت انسان دانسته و می فرماید «المال و البنون زینة الحیاة الدنیا».

 رسول خدا (ص) پرفرزندی را یکی از صفات زن و فزونی امت اسلامی را مایه مباهات خویش در روز رستاخیز می شمارد. قرآن آشکارا می گوید که خداوند ضامن روزی هر جنبنده است و در جایی که او ضامن هر جنبده است طبعا روزی هر انسان را که برای هدف خاصی آفریده شده به طریق اولا ضامن است.

 اگر در برخی از جوامع فقر دیده می شود ناشی از سوء مدیریت آن جامعه یا جوامع بشری است، آنجا که گروهی همه چیز را تحت سیطره خود گرفته و برای گروه های دیگر هیچ ارزشی قائل نیستند.

رونق اقتصادی و نشاط تجارت، صنعت و کشاورزی و دیگر فعالیت های درآمدزا مرهون رشد جمعیت است. هرگاه جمعیت رشد منفی به خود بگیرد و اکثریت اعضای جامعه را پیران از کار افتاده تشکیل دهند، رونق اقتصادی از دست رفته و چرخه اقتصاد دچار رکود می شود.

جوامعی که امروز با کاهش رو به رو هستند برای مهاجرت جوانان کشورهای دیگر برنامه ریزی کرده اند تا آنجا که کانادا درهای خود را برای مهاجرت گشوده و حتی برای هر فرزندی هفت هزار و پانصد دلار نقد در نظر گرفته است، درست بر خلاف کشور ما که برای کاهش جمعیت جایزه تعیین کردیم.

نظام ما اسلامی است که برای جهان استکبار قابل پذیرش نیست و لذا پیوسته برای ما ایجاد دردسر کرده و دائما اوباما می گوید گزینه حمله نظامی روی میز من است، پاسخ گوی این حمله کیست آیا با جمعیتی پیر و فرسوده می توان پاسخ حمله دشمنان را داد.

نشاط خانواده بستگی به فزونی اولاد دارد. تک اولادی یا جفت اولادی تا مدتی نشاط بخش زندگی زوجین است، پس از رشد، هر یک جدا شده محیط خانواده یک محیط خاموش و مرده به نظر می رسد و از این رو در گذشته نشاط خانواده حتی بر تهی دستان بیشتر حاکم بود، اما اکنون پدر و مادر باید به خانه سالمندان منتقل شوند.

 مسأله معیشت و پیامدهای آن، به رایگان در اختیار نهادن وسایل کنترل جمعیت، اشتغال زنان در نهادها و کارگاه ها و سرگرمی های متنوع را از عوامل کاهش جمعیت است.

در بحث کنترل جمعیت، استان های شیعی از مسأله کاهش جمعیت استقبال کردند اما استان های دیگر چنین نبود بلکه خواستار فزونی جمعیت شدند.

گزارش های رسمی حاکی از آن است که از هر دو نفر که دعوت حق را لبیک می گوید ۱.۷ درصد جانشین دارند و این نشان می دهد که رشد جمعیت منفی است. 

مسؤولان مراقب باشند مبادا در داخل وزارتخانه(بهداشت) کسانی باشند که بخواهند بار دیگر این موضوع را تمدید کنند و بر خلاف منویات مقام معظم رهبری و خواسته همه علما و روحانیان آن سیاست قبلی را ادامه دهند.

فزونی جمعیت نه تنها ملازم با فقر نیست، بلکه مایه حرکت چرخه زندگی است؛ به طوری که کشور چین با یک جمعیت یک میلیارد و دویست میلیونی زندگی آبرومندی دارد و کشورهای صنعتی را به واسطه فراوانی تولیدات خود به مخاطره افکنده است.

نظرات علما و مراجع در گذشته در خصوص کنترل جمعیت[4]

حضرت امام خمینی(ره)

«مسلمین یک میلیارد تقریبا جمعیتند. الان یک میلیارد جمعیت دنیا را تشکیل می دهند. با دارا بودن همه چیز؛ ممالک غنی وسیع و مملکت ایران ۳۵  میلیون حالا می‌گویند جمعیت دارد. وسعتش آنقدر است که برای صد و پنجاه میلیون تا دویست میلیون جمعیت کافی است. یعنی اگر دویست میلیون جمعیت داشته باشد، در ایران به رفاه زندگی می کنند. و همین طور ممالک دیگر وسیعند. عراق وسیع است و جمعیت کمی دارد. چه وقت می خواهند این حکومت ها بیدار بشوند و دست از اغراضشان بردارند؟ وچه وقت می خواهند مسلمین توجه بکنند به اینکه مصالحشان چه است و دردشان چه است ؟ و چه وقت باید دوا کنند این درد را؟»(صحیفه امام، ج۷، ص۳۹۳)

امام خمینی(ره) در پاسخ به کسانی که نظر ایشان را درباره جلوگیری از رشد زاد و ولد خواسته بودند، یادآور شدند:

«راجع به موالید، تابع آن است که حکومت چه تصمیمی بگیرد.»

آیت الله شهید محمدباقر صدر ره

«نوع و هدف های برنامه، برحسب ضرورت ها و شرایط موضوعی هر جامعه، تعیین می گردد و از آن جا که ماهیت مشکلات و مسائل، از جایی تا جایی و از زمانی تا زمانی دیگر فرق می کند، سیاست های اقتصادی هم با یکدیگر متفاوت می باشد.

فلذا در ممالک پر جمعیت، اقدامات ویژه ای متناسب با شرایط اجتماعی لازم است که در ممالک کم جمعیت تجویز نمی شود. وقتی بخواهیم عقیده اسلام را درباره نظریه افزایش جمعیت(رابرت مالتوس) بدانیم، ممکن است با در نظر گرفتن نحوه اندیشه ای که اسلام در سیاست عمومی خود، درباره تحدید توالد و تناسل دارد، بر آن آگاه شویم.»

آیت الله امام موسی صدر ره

«نسبتی را که مالتوس برای افزایش جمعیت جهان بیان داشته، تاکنون حتی در یک نقطه جهان و در یک زمان معین، مصداق پیدا نکرده است. آماری که از تعداد نفوس جهان در آغاز قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم به دست آمده و همین طور نمودارهای منتشر شده درباره افزایش مواد غذایی، پایه های پیش بینی مالتوس را متزلزل کرده است.

 
به طور کلی می توان گفت رابطه ثابت و محکمی بین افزایش جمعیت جهان و زیادتی مواد غذایی وجود دارد و هرچه جمعیت زیاد شود به تدریج کشت زیاد می گردد، زمین های بایر دایر می گردد، زمین های غیر قابل کشت با طرق علمی کاشته می شود، از زمین های موجود با وسایل جدید بهره برداری بیشتری می شود و بالاخره، برای تهیه مواد غذایی از غیر زمین، مثل آب دریا و هوا، علم به انسان کمک می کند و با کمال وضوح، می توان دریافت که کمبود مواد غذایی، خود به خود، سبب کمبود افراد بشر و کمی توالد و تناسل و در نتیجه، حفظ تعادل خواهد گردید.»

استاد شهید مطهری ره

«یکی از موضوعاتی که در اروپا سر و صدا راه انداخته و به همین جهت گفته اند دین به طور مطلق پایبند زندگی است و با مقتضیات و شرایط زمان تطبیق نمی کند، مسأله ازدیاد نفوس است. این مسأله، یکی دو قرن است که برای بشر مطرح است.

ازدیاد نفوس از یک حد معینی را برای بشریت خطر می شمارند، لهذا پیشنهاد می کنند که جلوی موالید گرفته شود، این یک مسئله جدیدی است. این مسئله فقط در عصر ما مطرح است و در گذشته مطرح نبود؛ چون اولاً در سابق به آن پی نبرده بودند، ثانیاً در سابق ازدیاد موالید خطری نداشت، مرگ و میر طبیعی خود به خود جمعیت را کم می کرد، ولی حالا این طور نیست.

جراید و مجلات، خیلی علیه ازدیاد نفوس تبلیغ می کنند، ولی این را توجه داشته باشید که مسئله ازدیاد نفوس که اسمش را می گذارند بمب جمعیت و آن قدر هم گفته اند که یک حس تنفر از بچه در این مردم ایجاد کرده اند، در کشور ما صادق نیست.

اسلام هرگز جلوی راه بشر چیزی را نمی گذارد که با مقتضیات ضروری زمان بجنگد. یعنی کشورهای اسلامی هنوز به حد نصاب جمعیت نرسیده اند، این یک نیرنگ استعماری است که غربیان به کار می برند. درباره ایران این طور می گویند که استعداد ۶۰ میلیون جمعیت را دارد که نان بدهد، در صورتی که اکنون حداکثر ۲۵ میلیون نفر است. اسلام هرگز جلوی راه بشر یک چیزی نگذاشته است که با مقتضیات ضروری که در زمان پیش می آید بجنگد، یعنی با ضرورت های اجتماعی و اقتصادی بشر بجنگد.»

آیت الله شهید بهشتی ره

«اگر واقعاً مطالعات کارشناسان اجتماعی با ایمان با بصیرت واقع بین همه سو نگر و محاسب، به این نتیجه رسید که اگر در جامعه اسلامی تیراژ فرزندان از عدد معینی بالاتر رود جان این جامعه و هستی این جامعه و سلامت این جامعه در معرض خطر است، به راحتی می توان فتوا داد که بر این امت واجب است که میزان فرزندان را در حد معیّن نگه دارد، چون ما با نصوص اسلامی فراوان دریافته ایم که جان جامعه از جان فرد محترم تر است.»

عبدالکریم بی آزار شیرازی

«چقدر در اشتباهند کسانی که تحت تأثیر تبلیغات استعمارگران و یا از ترس فقر، خود را عقیم می سازند و یا نسل خود را تهدید می کنند. البته، کسانی که به علل شخصی یا ناتوانی های جسمی و یا بیماری، از وسایل جلوگیری از آبستنی استفاده می کنند و یا آبستنی خود را به عقب می اندازند، این عمل آنان، با شرایطی از نظر امام خمینی جایز است.»

آیت الله سید محمد حسین حسینی طهرانی ره

«امروز، مسئله کنترل جمعیت و شعار «جمعیت کمتر، زندگی بهتر»، به قدری جدی گرفته شده و هیاهو و تبلیغات بر سر عواقب و خطراتی که برای آن شمرده می شود به قدری فراگیر گشته که کمتر کسی مجال تفکر، تحلیل و یا احیاناً تشکیک در این مسئله را می یابد.

متأسفانه این جوزدگی، چنان حاکم گشته که حتی از سوی کسانی که انسان کوچک ترین شکی در خلوص نیت و دلسوزی شان برای جامعه و اسلام ندارد، عکس العمل های انفعالی و جانبداری مشاهده می شود تا حدی که گاه انسان متحیر می ماند که چگونه عقل سلیم و ذهن حکیم تحت تأثیر تبلیغات فریبنده ای قرار گیرد که با اندکی توجه و دقت، نادرست بودنشان قابل تشخیص است.

محدوده کشور ایران را به تصدیق کارشناسان داخلی و خبرگان خارجی، از جهت استعداد و کثرت زمین های حاصلخیز و قابل کشت و زراعت و باغداری و دامداری، وفور آب و رودخانه ها و امکان آبگیرها و از جهت انواع معادن، می توان از مرغوب ترین کشورهای جهان به حساب آورد و ظرفیت آن را دارد که به آسانی و راحتی ۲۰۰ میلیون نفر را در مهد خود بپذیرد و بپرورد، اما امروزه می بینیم که از جهت کمبود افراد کشاورز در کشتزارها و باغ ها و از جهت کمبود افراد کارگر در کارخانجات، در مضیقه ای عجیب به سر می بریم.»