شعار سازمان بهداشت جهانی، امسال مقابله با بیماری دیابت است. بیماری مزمنی که با اقدامات ساده خانگی می‌توان از شدت آسیبهای آن کاست و در غیر این صورت به بیماریهای مزمن و حتی مرگ منجر میشود.
مجله مهر: «دیابت» یا همان بیماری قند خون، از آن دسته بیماری‌هایی است که درمان و حتی پیشگیری قطعی برای آن وجود ندارد؛ اما با اقداماتی می‌توان آن را کنترل کرد یا سن ابتلا به آن را کاهش داد. در این میان افرادی که استعداد بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند یا یکی از نزدیکانشان دچار این بیماری هستند، یاید بیشتر مراقب باشند و مدام قند خون خود را چک کنند.
تحرک و اصلاح رژیم غذایی؛ همیشه پیشگیری بهتر از درمان است
مهمترین نکته در مواجه با این بیماری اقداماتی است که آن را به تعویق می‌اندازد یا از وقوع آن جلوگیری میکند. موثرترین عامل در ابتلا به دیابت کم‌تحرکی است. افرادی که کم‌تحرک هستند، خیلی زودتر به دیابت مبتلا می‌شوند؛ به خصوص اگر زمینه ارثی هم داشته باشند. بنابراین اگر شغل شما تحرک ندارد، حتما ورزش و نرمش را در برنامه خود قرار دهید. ورزش هم در پیشگیری و هم در کنترل قند خون موثر است. در کنار ورزش، رژیمهای غذایی هم در کنترل دیابت تاثیر زیادی دارند. در رژیم غذایی این افراد مواد غذایی شیرین یا موادی که قابلیت تبدیل به مواد قندی دارند باید کنترل شود. یک سری از این مواد به طور غیرمستقیم به قند تبدیل می‌شوند. مثل برنج یا گندم یا حتی چربی‌ها. به طور کلی مواد نشاسته دار باید احتیاط کرد؛ چون در بدن به گلوکوز و قندهای دیگر تبدیل می‌شوند.
چه گیاهانی در کنترل دیابت موثر است؟
ما هیچ گیاهی را سراغ نداریم که قند خیلی بالا را بتواند در حد طبیعی پایین بیاورد. قطعا گیاهان می‌توانند مقداری قند خون را کاهش بدهند؛ اما اگر قند خون کسی خیلی بالا باشد، گیاهان فقط می‌توانند به عنوان کمک‌کننده قند خون را تنظیم کنند و قندهای خیلی بالا حتما باید مورد درمان دارویی قرار بگیرند. در ضمن نمی توان ادعا کرد تمام گیاهانی که در کتب و سایتهای مختلف برای درمان دیابت موثر شناخته شده اند، برای تمام افراد و انواع بیماری های دیابت کارساز هستند. پس اگر فرد می‌خواهد برای کنترل قند خون خود از گیاهان استفاده کند، باید مدتی آن روی خود امتحان کند که آیا روی آن تاثیر دارد و اگر موثر هست چقدر؟ بعد از اینکه از اثر آنها مطمئن شد، به صورت مرتب از آن استفاده کند. دکتر صالحی، متخصص داروهای گیاهی ضمن بیان این نکات گیاهانی ر برای مقابله با این بیماری به ما معرفی میکند که ما همه آنها را به ترتیب لیست می‌کنیم:
سیر و پیاز
سیر و پیاز به دلیل ترکیبات گوگردی خود می‌توانند قند خون را پایین بیاورند. البته چون 90درصد پیاز را آب تشکیل می‌دهد، قطعا تاثیر آن کمتر از سیر است و سیر چندین و چند برابر پیاز می‌تواند قند خون را پایین بیاورد. این نکته را هم باید به یاد داشت که خوردن خام هر دوی آنها موثر از پخته آنهاست. البته این به معنا نیست که نه پخته آن بی‌تاثیر باشد؛ اما مواد گوگردی آن در اثر حرارت تبخیر میشود و بنابراین تاثیر آن کمتر میشود. البته سیرترشی تقریبا مثل سیر تازه عمل میکند.
قره قات
گیاه دیگری که نسبتا تاثیر خوبی دارد و جزو گیاهان موثر است، فرآورده گیاه «قره‌قات» است. تاثیر این گیاه حتی از سیر و پیاز هم بیشتر است. قره‌قات میوه گیاهی است که برای قند خون نسبتا مفید است. این گیاه را می‌توان در عطاری‌ها پیدا کرد. در صنایع خارج از ایران آن را به شکل دارو درمی‌آورند؛ اما در ایران فقط گیاه آن یافت میشود.
دانه شنبلیله
دانه موثر دیگر دانه شنبلیله است. این گیاه هم تا حد متوسط می‌تواند قند خون را پایین بیاورد. دانه‌های این گیاه، دانه های مکعب یا مکعب مستطیلی ریز و به رنگ زرد هستند که بسیار سفت و سخت هستند و اگر به صورت طبیعی مصرف شود به دلیل همین سفتی، فایده‌ای ندارد و به همین شکل دفع میشود؛ پس برای مصرف باید آن را کوبید و به شکل پودر درآورد که البته این پودر هم خیلی تلخ است. البته ما در ایران قرص و داروی آن را نداریم اما در اروپا و به‌خصوص آلمان فرآورده‌های دارویی آن تولید و استفاده میشود. می‌توان روزانه پنج تا 7 گرم که حدودا یک قاشق مربا خوری از پودر این گیاه را استفاده کرد. بهتر است این پودر در دو نوبت صبح و عصر استفاده شود؛ اما بهترین حالت استفاده از آن به صورت جوشانده است. به صورتی که همین میزان را داخل قوری بریزیم و پس از اینکه سه چهار دقیقه جوشید آن را صاف کرد و نوشید. به دلیل تلخی شنبلیله به نظر می رسد جوشانده بهترین راه مصرف این داروی طبیعی باشد.
این چهار گیاه موثرین ترینها در پایین آوردن قند خون هستند؛ البته به طور کلی تمام گیاهانی که دارای فیبر یا الیاف هستند، در کاهش قند خون موثر هستند. گیاهانی که خود قند زیادی نداشته باشند و برعکس فیبر داشته باشند، مثل انواع سبزی‌ها. پس حتی اگر این افراد در شبانه‌روز دو سه نوبت از این سبزی‌ها استفاده کنند، یک مقداری در تنظیم قند خون موثر است.
علاوه بر موارد بالا گیاهان و مواد غذایی دیگری هم وجود دارند که ئر تنظیم قند خون موثر هستند:
دارچین: تاثیر دارچن در حد کم تا متوسط است و به میزانی که در سایتها معروف شده، موثر نیست.
برگ و پوسته سبز گردو: این دو هم در پایین آوردن قند خون موثر هستند که البته چون تلخ هستند، خیلی نمی توان از آنها استفاده کرد.
برگ درخت زیتون: برگ این درخت، به صورت جوشانده، نسبتا موثر است. البته باز هم در خارج از کشور داروی فرآورده این گیاه موجود است.
برگ گزنه: برگهای گزنه دیگر گیاه موثر است که در شمال کشور زیاد یافت میشود.
هندوانه ابوجهل: پوسته میوه دیگری به نام هندوانه ابوجهل که آن هم تا حدی موثر است. منتها این گیاه ایجاد اسهال میکند؛ چون ماده مسهل شدیدی دارد و چون نمی توان آن را ممتد استفاده کرد، راه حل خیلی خوبی نیست.