«توجه و استقبال از یک فیلم ضد اجتماعی سطحی و مستهجن موجب بالا رفتن دستمزد بازیگران و گسترش این فرهنگ در جامعه می‌شود». این کلیدی ترین مفهومی بود که مسعود فراستی در برنامه «من و شما» مطرح کرد. و این یک اصل در همه رسانه‌ها است که اگر کسی بخواهد موثر باشد و درآمد بیشتری از رسانه کسب کند، باید هرچه بیشتر دیده شود. اینجاست که مسئولیت همه ما به عنوان مخاطبان رسانه سنگین است، زیرا دیده شدن تنها در صورت جلب نظر و توجه ما مخاطبان اتفاق می‌افتد و ما هستیم که تعیین می‌کنیم چه چیزی «دیده» شود.
ما مخاطبان، یک سریال، یک برنامه ورزشی یا یک برنامه گفتگو محور را به یک برنامه «پر بیننده» و «پر سود» برای تهیه‌کننده و عواملش تبدیل می‌کنیم و همچنین پسند ما مهمترین عاملی است که تعیین می‌کند «سلبریتی‌ها» پای ثابت برنامه‌های تلوزیونی باشند یا کارشناسانی که شنیدن حرف‌شان برای زندگی فردی و اجتماعی مفید است و مشکلی از ما حل می‌کند.
به همین دلیل دیگر انتخاب فیلم برای دیدن در سینما نیز دیگر یک عمل شخصی نیست چون تعیین می‌کند کدام فیلم با کدام مفاهیم بیشتر بفروشد و کدام بازیگر بتواند برای فیلم آینده‌اش قرارداد بهتری ببندد. پس انتخاب یک فیلم یک عمل اجتماعی است.
حتی ما تعیین می‌کنیم که چه چیزی ارزش خبری دارد یا ندارد یا کدام مطالب باید بیشتر دیده شوند، خبرهایی ارزش خبری بیشتری دارند که نظر مخاطب را بهتر به خود جلب می‌کنند و در این میان یکی از مهمترین ارزش‌های خبری ارزش «شهرت» است.
یک سئوال: درمورد جامعه‌ای که خبر «یک دستاورد مهم علمی» در آن بسیار کمتر از خبر «تیپ جدید فلان بازیگر در فلان کافه» کلیک می‌خورد چه می‌توان گفت؟
پس باید قبول کنیم که کلیک کردن بر روی عناوین سایت‌ها هم یک عمل عمومی است.
الگوریتم‌های موتورهای جستجو و شبکه‌های اجتماعی بر اساس سلایق مشترکان و مخاطبان تنظیم می‌شود. یکی از عوامل موثر بر اینکه گوگل کدام داده را بالاتر از بقیه نشان دهد، اینکه کدام پست‌ها به اکسپلورر (صفحه جستجو) اینستاگرام بیایند و در توییتر و اینستاگرام کدام کاربران به افراد بیشتری پیشنهاد شوند و مطالب چه کسانی بیشتر دیده شود، پسندها و نظرات ما کاربران است. از همه مهمتر اینکه بعد از یک حرکت سخیف و مستهجن یک کاربر یا اینفلوئنسر (اصطلاحا شاخ مجازی) صفحه او با ریزش مخاطب مواجه شود یا با هجوم آن، عاملی است که جو غالب آن شبکه اجتماعی را شکل می‌دهد پس لمس کردن (تاچ) صفحه هوشمند در شبکه‌های اجتماعی نیز عملی عمومی است.
روشن است که این تاثیرگذاری هم جنبه‌ی منفی دارد و هم مثبت. واکنش‌های منفی به حرکت دور از ادب یک مجری اگر منجر به کاهش چنین رفتاری شود، اثر مثبت قابل توجهی است. همچنین انتقاد شدید از کاربری که در در شبکه‌اجتماعی‌اش نژادپرستی یا نفرت‌پراکنی را ترویج می‌کند یا تحریم دسته‌جمعی یک فیلم سطحی یا ضد اجتماعی. اگر از کنار زندگی شخصی سلبریتی‌ها، جلوه‌گری و عکس‌ها و خبرهایی که گاه و بیگاه از آنها منتشر می‌شود بدون توجه خاصی عبور کنیم، به آنها کمک کرده‌ایم که اهمیت و تاثیرشان به میزان شایستگی‌هایشان باشد، نه بیشتر و این کمک بزرگی به اجتماع نیز هست.
تصمیم بگیریم منفی‌های رسانه‌ها را با مثبت‌ها غرق کنیم. مسئولانه‌تر انتخاب کنیم.
#سواد_رسانه_ای
محمدعلی عبدالهی