انواع سرگرمی قبل از پنج سالگی کودک
نیمۀ اول سال دوم
لوازم رنگ آمیزی، بازی، کتاب هایی با جنس های مختلف و خوش رنگ، اسباب بازی های روی هم چیدنی، هل دادنی و کشیدنی مناسب اند.
در این سن کودک، به اسباب بازی های اطراف خود بیشتر علاقه نشان می دهد تا به سایر کودکان. البتّه گاه به هم لبخند زده، اسباب بازی هایشان را با هم عوض می کنند، از یکدیگر یا حتی از اطفال بزرگ تر و بزرگسالان تقلید می کنند، از همین رو مشاهده می کنید، گاه اسباب بازی ها را رها کرده و فقط با کاسه و بشقاب بازی می کند، یا دوست دارد جارو کند و ظرف بشوید؛ زیرا مادرش با آن ها سر و کار دارد.
با توجه به این مطلب، خواندن شعر کودکانه به همراهی او، برای رشد زبانی اش مناسب است. گاه دیده شده که به اسباب بازی های ساده، بیشتر علاقه نشان می دهد، زیرا قوۀ تجسّم و تخیل در آن ها بسیار شدید است؛ مثلاً با چند قطعه مکعب می تواند قطار بسازد، بعد در آب بیندازد و به عنوان کشتی با آن بازی کند؛ در حالی که اگر قطاری فلزی داشت فقط می توانست آن را براند.
بین دو ـ سه سال
بازی های ساخت و ساز، لوازمِ خانه داری، پازل، لوازم خیالی مثل پزشکی و پلیسی، بازی مسابقۀ صندلی ها با قطع موسیقی، مدادسایی (کپی کردن نقش سکه) کاشتن گیاه، جمع کردن انواع برگ ها و گل ها، خواندن کتاب هایی با داستان ساده و تصاویر بزرگ، بازی با خمیر، گِل بازی، توپ بازی بیشترین سرگرمی او را تشکیل می دهند.
سه سالگی
طفل در این سن، علاقه به بازی دسته جمعی ندارد، بلکه دوست دارد بازی دیگران را تماشا کند، لذا باید او را به معاشرت تشویق کرد.تمایل دارد با تقلید کردن از افراد بزرگسالی که در اطرافش هستند، جلب توجه کند، از موافقت آن ها لذت ببرد. در طول تقلید و بازی تخیلی، با خودش بلند حرف بزند، گزارش پی درپی از اعمالش داده و نشان دهد که شروع به استفاده از برنامه ریزی برای آینده کرده است؛ مثلاً چیزهایی برای رفتن به سفر خیالی اش جمع می کند.
با توجه به آنچه بیان شد در این سن، بازی های الفبایی و شمارشی انجام داده و لطیفه های ساده و جملاتی که تلفظ آن ها دشوار است (مثل امشب شب سه شنبه است) به او یاد دهید. چاپ با سیب زمینی، ساخت مهرهای ساده با هویج و اسفنج را با او کار کنید. فعالیت های مربوط به طبیعت مثل بحث دربارۀ طلوع و غروب آفتاب، رنگین کمان و ستاره ها، جمع آوری برگ ها و گل ها، کاشتن بذر گیاهان نیز همچنان ادامه داشته باشد. مراجعه به کتاب فروشی و کتاب خانه از این سن به بعد مفید است؛ در آن جا اجازه دهید کودک، کتاب های مورد علاقه، ساده و با تصاویر بزرگ انتخاب کند.
چهار سالگی
در این سن تمایل به بازی های گروهی، نمایشی یا تخیلی افزایش می یابد.
امکان دارد نمایش های عروسکی و برنامه های تلویزیونی مناسبی را که دیده است، اجرا کند یا اگر با دوستانش بازی گروهی تشکیل داد، نقش های آن ها را تعیین نماید. در این نقش بازی کردن همدلی و همکاری، تقویت می شود؛ زیرا در گفت وگو، نوبت را رعایت کرده، درخواست می نماید، و دستور می دهد؛ در نتیجه اعتماد به نفسش افزایش یافته و بر خود مسلّط می شود.
بازی تخیلی در رشد کودک کارکردهای بسیاری دارند و او را وادار به تفکّر و در ضمن آزمون و تمرین می کند.
در این سن، کودک گاه اهل بحث و جدل بوده، پرسش هایش دربارۀ گذشته زیادتر می شود، حسِّ شوخ طبعی او افزایش می یابد، شعر، معما، لطیفه های ساده و شوخی کلامی را دوست می دارد، هم چنین بازی هایی مثل منچ، شطرنج، که در آن مهره ها را حرکت می دهند، برایش دوست داشتنی است؛ گرچه استفادۀ صحیحش را نمی داند. از خواندن داستان توسط دیگران در حالی که تصویر آن را می بیند، لذّت برده، بهتر از سه سالگی می تواند با استفاده از کلمات دربارۀ موضوعی گفت وگو کند، لذا می توانید شعرها و آوازهای مربوط به اعداد و شمارش را زیاد به کار ببرید.
اسباب بازی های مناسب این سن عبارتند از:
وسایلی با قطعه های کوچک تر مثل مجموعه ساختمانی، ماشین های کوچک، تابلوهای مغناطیسی یا پارچه ای برای چیدن حروف، اعداد، تصاویر، اسباب بازی های ورزشی، مدل های کوچک از چیزهایی واقعی مثل اثاثیه خانه عروسکی، ماشینِ باری و مسافرتی، دستگاه ضبط صوت برای پخش سرودها و داستان های مورد علاقۀ کودک و ذره بین و دوربین، جهت تحقیق و کاوش دنیای بیرون.
با توجه به مطالب بیان شده، ساختن عروسک های دستی با کاغذ، جوراب، پارچه و درست کردن اثاثیه منزل، خانۀ اسباب بازی و وسایل نقلیه با استفاده از مقوا، کارتن و کاغذ برایش جذاب بوده و از آن جایی که درکش در این سن بیشتر شده، برای هیجان بیشتر، می توانید او را به باغ وحش، باغ گل ها، سینما، تئاتر و موزه هایی که مربوط به کودک است ببرید.
پنج و شش سالگی
در این سن ممکن است شروع به نشان دادن استعداد یا حرفۀ ویژه ای در ورزش، کاردستی یا فعالیتی خلاقانه بکند. به نیازهای دیگران توجه دارد و قادر به راهنماییِ کودک کوچک تر از خود است. فعالیت ها در سن پنج سالگی آگاهانه؛ جهت دار و پیچیده تر شده و مهارت بازی با کودکان دیگر رشد نسبتاً خوبی پیدا می کند.فعالیت های هنری مثل تهیۀ آلبوم از بریده نشریات، جمع آوری تمبر یا سکه، ساختن تابلو با چسباندن گلبرگ های خشک شده بر روی مقوا، اسباب بازی هایی از نوع قطارهای برقی یا کوکی، نمونه های کوچک از دستگاه های بزرگسالان مثل کامپیوترِ اسباب بازی و بازی هایی که با تاس انجام می شود و نیاز به شمارش دارند، می تواند برای این سن مناسب باشد.