یکی از عوامل موثر در سلامت نوزادان داشتن خواب کافی و مناسب است. در برخی نوزادان بدلیل مشکلات سوء مزاجی یا عوامل دیگر خواب طفل با اختلال روبرو می شود. کمبود خواب نوزاد علاوه بر گریه بی وقفه باعث آسیب به سلامتی و اختلال در رشد او می شود. در این پست برخی از علل بی خوابی در نوزادان و راهکارهای رفع آن را ذکر خواهیم کرد.
علل بی خوابی نوزادان
۱) سوء مزاج گرم یا خشک مغز
یکی از علل بی خوابی سوء مزاج خشک یا سوء مزاج گرم مغز است.
از آنجایی که در دوره طفولیت رطوبت مزاج سرشتی به اندازه کافی است لذا در بیشتر مواقع سوء مزاج گرم باعث بی خوابی نوزاد می‌شود و تاثیر سوء مزاج خشک بسیار کم است.
علل سوء مزاج گرم در نوزادان
- گرم بودن هوای محیط
- پوشش گرم
- شست و شوی نوزاد با آب خیلی گرم
- مالش روغن های گرم به بدن نوزاد
- و از همه مهمتر سوء مزاج گرم مادر که توسط شیر به کودک منتقل می‌شود.
راهکارهای غلبه بر سوء مزاج گرم در نوزادان
- بهتر است هوای محیط متناسب با فصل و معتدل باشد.
- در فصول گرم نوزاد را از معرض باد مستقیم دور نگه دارید.
- مادر از مصرف غذاهای گرم و ادویه جات و عوامل برهم زننده تعادل بدن پرهیز کند.
- روغن مالی بدن نوزاد کار پسندیده ایست ولی باید مراقب بود باعث افزایش حرارت بدن نشود
- و در زمانی که طفل قنداق می‌شود روغن مالی کم باشد و عمدتاً روغن مالی مربوط به بعد از شست و شو و زمانی که هوا سرد است صورت گیرد.
- در کودکانی که به زردی مبتلا می‌شوند مسئله بی خوابی نیز می‌تواند در نتیجه زردی رخ دهد.با رفع زردی خواب نوزاد نیز بهبود پیدا خواهد کرد.
- در دوره ابتلا به زردی بهتر است از برهم زدن خواب نوزاد به بهانه شیردادن پرهیز شود و تا حد ممکن در زمان بیداری مادر به نوزاد شیر بدهد.
۲) نفخ
اگر به هر دلیلی نوزاد دچار نفخ و دلپیچه شود، این مسئله باعث برهم زدن خواب او نیز خواهد شد.
علل اصلی نفخ نوزاد
از علل اصلی نفخ نوزاد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سنگین بودن شیر مادر
- ضعف هضم
- پرخوری
- و یبوست نوزاد
راهکارهای کاهش نفخ و بهبود هضم در نوزادان
- برای سبک شدن و کاهش نفخ شیر مادر لازم است مادر تغذیه مناسبی داشته باشد و از مصرف غذاهای سنگین و مواد غذایی نفاخ پرهیز کند.
- مصرف حبوبات از جمله لوبیا و عدس، مصرف زیاد گوشت، مصرف غذاهای شب مانده، سالاد و نوشیدنی همراه غذا، میوه زیاد، آب سرد، کم خوابی، کم تحرکی و … باعث سنگین شدن شیر مادر می شود و باید از اینها پرهیز داده شود.
- مادر باید غذا خوردن در اندازه کم و تعداد وعده های غذایی زیاد داشته باشد و غذا را خوب بجود.
- برای کمک به هضم نوزاد بهتر است بعد از غذا آروغ او را گرفته تا معده بتواند به خوبی غذا را در بگیرد و هضم کند.
- قنداق کردن نوزاد نیز در بهبود هضم موثر است.
- از عوامل نفخ می‌تواند یبوست باشد. باقی ماندن مواد در روده باعث جلوگیری از ورود مواد جدید می شود و در نتیجه مکث زیاد مواد غذایی در معده نفخ و ترش می‌تواند رخ دهد. برای این منظور بهتر است در غذای مادر مواد ملین و روان کننده شکم جا داده شود تا تاثیر آن به نوزاد برسد.
- مصرف دارو برای رفع یبوست نوزاد باید با مشورت طبیب باشد.
- ارجوجه (گهواره) در تحلیل رطوبات و کاهش نفخ مفید است.
۳) کوفتگی و درد در بدن نوزاد
یکی از علائم درد نوزاد گریه و بی خوابی اوست.
علل و راهکار رفع کوفتگی و درد در نوزاد
- اگر بواسطه رطوبت حمام کودک درد گوش بگیرد خواب او بشدت تحت تاثیر قرار می گیرد: برای رفع این مشکل می توان از دود سوخته برخی گیاهان (با نظارت طبیب) بهره گرفت.
- کوفتگی بدن در نتیجه جابجایی نامناسب و یا محکم بستن قنداق نیز در بروز درد موثر است: برای رفع این حالت بهتر است نوزاد را به آرامی تمام مالش داده و از ارجوجه (گهواره) برای استراحت و تجدید قوای او استفاده کرد.
اگر درد نوزاد زیاد باشد و با هیچ راهکاری رفع نشود چه باید کرد؟
- در زمانی که درد نوزاد زیاد باشد بهتر است مادر داروی مسکن درد مصرف کند تا بواسطه شیرخوردن کودک، اثر دارو به کودک برسد.
- مصرف داروی مسکن در نوزاد باید حتماً با مشورت طبیب باشد.