بسم الله الرّحمن الرّحيم

وقت‌گذرانی بی‌هدف در شبکه‌های اجتماعی چه بر سر مغز ما می‌آورد؟

 راهکارهایی برای جلوگیری از پوسیدگی مغز

🔹پیمایش مداوم شبکه‌های اجتماعی که محتویات سطحی و نازلی دارند، به‌اصطلاح باعث «پوسیدگی مغز» می‌شود.

🔸این واژه به افول وضعیت ذهنی یا فکری فرد، به‌خصوص در نتیجه تماشای بیش‌ازحد محتوای پیش‌پا‌افتاده یا بی‌چالش اطلاق می‌شود.

🔹برخی کارشناسان معتقدند پیمایش مداوم و بی‌پایان در شبکه‌های اجتماعی و سایر محتواهای آنلاین دقیقا همین کار را انجام می‌دهد و مغزهای ما را به‌اصطلاح دچار پوسیدگی می‌کند.

🔸نیویورک‌‌پست به‌نقل از «کایرا بوبینت»، متخصص علوم اعصاب رفتاری و نویسنده کتاب «مغز توقف‌ناپذیر» می‌نویسد: «امروزه بسیاری از افراد با مشکل تمرکزکردن مواجهند. آن‌ها دچار مه مغزی‌اند و نمی‌توانند کارهای عمیق که نیازمند تمرکز است، انجام دهند.

🔹علاوه بر این، یک همه‌گیری تنهایی نیز به‌طور موازی در حال گسترش است، چراکه ما واقعا نمی‌توانیم روی هیچ‌چیز از جمله ایجاد و تقویت روابط، تمرکز کنیم.»

🔸بنا به گفته بوبینت، بخشی از مرکز مغز به‌نام «هابنولا» باعث می‌شود که در دام این پیمایش بی‌پایان و بالاپایین‌کردن بی‌هدف صفحات مجازی بیفتیم.

🔹هابنولا بخشی از مغز است که در عملکردهای مهم از جمله انگیزه و تصمیم‌گیری نقش دارد، اما وقتی این ناحیه فعال شود، می‌تواند انگیزه ما را برای تلاش‌‌کردن از بین ببرد.

🔸او توضیح داد: «این همان لحظه‌ای است که می‌دانید باید کاری را انجام دهید، اما به‌جای آن کار دیگری می‌کنید مثل مدام بالاپایین‌کردن صفحات و غرق‌‌شدن در محتوای منفی یا ناامیدکننده و بی‌ارزش.»

🔹به گفته بوبینت، اسکرول‌کردن شبکه‌های اجتماعی راهی برای انفصال و استراحت‌دادن به مغز پس‌از یک روز طولانی است. این رفتار در واقع نوعی رفتار اجتنابی است که هابنولا کنترل می‌کند.

🔹او هشدار می‌دهد این‌گونه است که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی شکل می‌گیرد، زیرا این بخش از مغز می‌تواند توقف اسکرول‌کردن را بسیار دردناک کند.

🔸همچنین می‌تواند به ازدست‌دادن انگیزه منجر شود که آثار خطرناکی دارد، زیرا همه ما برای اینکه زندگی‌مان را پیش ببریم، از خودمان راضی باشیم، اعتمادبه‌نفس داشته باشیم و به خواسته‌هایمان برسیم، به انگیزه نیاز داریم.

🔹بوبینت می‌گوید: «برای جلوگیری از پوسیدگی مغز یک دستورالعمل یا راه‌حل مشخص وجود ندارد. نکته کلیدی این است که به روش شخصی خودتان، مانع آن شوید و این می‌تواند از طریق تنظیم و تغییرات و اصلاحات جزئی و مداوم و به‌مرور زمان حاصل شود.»

🔸او می‌گوید: «انسان موجودی بسیار انعطاف‌پذیر است. وقتی حقیقت بدنمان را بدانیم، می‌توانیم برای تغییر آن اقدامی انجام دهیم.»

🔹«دان گرانت» مشاور ملی مدیریت سالم دستگاه‌های الکترونیکی نیز تاکید می‌کند تولید‌کنندگان محتوا می‌خواهند شما به دستگاه‌هایتان وابسته شوید.

🔸او می‌گوید: «آن‌ها از سازوکارهای مغز که به تحریک احساسات و وابستگی‌های هیجانی مرتبطند، بهره می‌برند تا افراد را به استفاده بیشتر از این دستگاه‌ها و محتواهایشان ترغیب کنند.

🔹من نگران مرگ بسیاری از چیزها هستم، از جمله قدرت تخیل. انگار دیگر لازم نیست چیزی را تصور کنیم، من برای حافظه و آموزش نگرانم. اغلب از کودکان می‌شنوم که هشت ساعت مشغول ویدئودیدن و وقت‌گذرانی و پرسه‌‌زدن در فضای آنلاین بوده‌اند. این بهداشت خواب را مختل می‌کند.

🔸من از آن‌ها می‌پرسم آیا می‌توانید یکی از آن ویدئو‌ها را به یاد بیاورید؟ اما هیچ کودکی نبود که واقعا بتواند چیزی را که دیده است، به یاد بیاورد.

🔹عملکرد مغزی ما در حال تحلیل است، حافظه در حال کاهش است، مدت‌زمان تمرکز در حال کاهش است.»

🔸این متخصص برای جلوگیری از گرفتارشدن در دام پیمایش بی‌پایان و بی‌هدف صفحات مجازی و محتواهای تهی از ارزش، به‌ویژه برای کودکان، پیشنهاد می‌دهد برای کاهش این زمان، گاه به دوستانتان تلفنی بزنید یا با خانواده‌تان تماس تصویری بگیرید.

🔹او همچنین تاکید دارد باید زمان حضور در فضای مجازی را به‌طور راهبردی تقسیم کرد، به‌ طوری‌ که بیشتر وقت صرف محتوای مفید و معنادار شود و بخشی هم برای سرگرمی باقی بماند.

🔸او برای بهبود بهداشت دیجیتال، پیشنهاد می‌کند برای دسترسی به فناوری محدودیت‌هایی تعیین کنید و در خانه زمان‌های بدون گوشی را مشخص کنید.

🔹فعالیت‌های بدنی داشته باشید و بازی‌های آموزشی یا چالش‌برانگیز برای حافظه انجام دهید.

🔸در آخر اینکه بعداز وقت‌گذرانی آنلاین، از خود بپرسید آیا از اینکه وقتم را چنین ‌گذراندم، راضی‌ام؟