به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ طی سالیان اخیر شاهد اقبال عمومی مردم کشورمان به طب سنتی و روشهای خاص پیشگیری و درمان طب سنتی هستیم به‌گونه‌ای که در حال حاضر بخش قابل توجهی از مردم در مواجهه با بیماریهای مختلف اعم از بیماریهای ساده یا صعب‌العلاج، ترجیح می‌دهند به‌جای مراجعه به طب کلاسیک و استفاده از روشهای نوین درمانی آن به طب سنتی و اساتید مجرب این حوزه مراجعه کنند و با روشهای درمانی طب سنتی، دوره درمان خود را دنبال کنند.
قطعاً یکی از دلایل گسترش و ترویج طب سنتی طی سالیان اخیر بین توده مردم با وجود برخی تنگ‌نظریها، محدودیت‌ها و ممنوعیتهای اعمال شده بخش دولتی، نتایج درمانی بوده که مردم در درمان بیماری خود یا اطرافیانشان بعینه و به‌صورت ملموس شاهد آن بوده‌اند و اینکه بهترین تبلیغ در این سالها برای طب سنتی، قدرت درمانگری بالای طب سنتی در درمان بیماریهای مختلف صعب‌العلاج و حتی بیماریهای لاعلاج بوده و هرچه برخی در کوس ناتوانی طب سنتی برای درمانگری دمیده‌اند، مردمی که بعینه، درمان بیماری خود و اطرافیانشان توسط بزرگان طب سنتی کشور با گیاهان دارویی و روشهای ساده طب سنتی را دیده‌اند، ذره‌ای از این تبلیغات منفی و هجمه‌های سنگین متأثر نشده‌اند.
دکتر حسن اکبری؛ متخصص آسیب‌شناسی، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی و محقق طب سنتی ایرانی ــ اسلامی است که دو کتاب «مثلث سلامت» مشتمل بر حدود 200 مقاله کوتاه و بلند را به رشته تحریر درآورده است؛ وی در نشستی در باشگاه خبرنگاران تسنیم به بررسی و تشریح ابعاد مختلف طب سنتی ایرانی ــ اسلامی و راهکارهای کاربردی برای کسب سلامتی و درمان برخی از بیماریهای شایع پرداخته است.
بخش نخست این نشست با عنوان «با این نسخه 125 سال عمر کنید/ خیانت در حق سلامتی مردم با حذف روغن حیوانی» منتشر شد و بخش دوم این نشست با عنوان «زیاد نوشیدن آب از علل ابتلا به دیابت، ام.اس. و سکته قلبی/ «روغنهای مایع» موجود در بازار کشور خوراکی نیست» منتشر شد، در ادامه بخش پایانی این نشست تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:
سؤال: در توصیه طب سنتی خوردن هشت لیوان آب در شبانه‌روز غلط است، چه نوشیدنی‌ای را برای تأمین مایعات بدن به‌جای آب استفاده کنیم؟
الزاماً نوشیدنی مساوی با آب نیست و ابوعلی سینا می‌گوید آب را به‌تنهایی استفاده نکنید، مخصوصا کسانی که ام‌اس، بیماری قلبی، دیابت، لوپوس و روماتیسم دارند از آب نوشیدنی به‌تنهایی استفاده نکنند و نوشیدن آب برای آنها مضر است.
سؤال: آیا چای هم می‌تواند جای مایعاتی مثل آب را بگیرد؟
ابوعلی سینا می‌گوید به خوردن یک داروی گیاهی عادت نکنید؛ نخستین بدی چای سبز و سیاه که از نظر من در زمره داروهای گیاهی هستند، عادت به خوردن آنها است و نباید به‌صورت مرتب در شبانه‌روز خورده شود.
بدترین مشکل چای این است که هر روز خورده میشود؛ آقایی به من می‌گفت در شبانه‌روز 50 استکان چای می‌خورد و معلوم است که برای بدن این آقا مشکلاتی ایجاد میشود؛ مردم ما در یک روز، چندین لیوان چای می‌خورند.
آنهایی که بیماری قلبی، ام‌اس، دیابت، یبوست، بیماریهای روماتیسمی و طبع سرد دارند نباید چای بخورند.
سؤال: چه دمنوشهایی از نظر طب سنتی مفید است؟
انواع دمنوش وجود دارد، مثلاً دمنوش «اسطوخودوس» برای افرادی که افسردگی و بیماری اعصاب دارند، مفید است و اگر در شب میل شود بهتر بوده و فواید خوردن عرق اسطوخودوس به‌خاطر عبور از سد خونی و مغزی نسبت به دمنوش آن بیشتر است.
دمنوش «بادرنجبویه» برای قلب ضعیف مفید است
افرادی که قلب ضعیفی دارند، دمنوش «بادرنجبویه» میل کنند؛ بادرنجبویه یکی از دمنوشهای عالی ایرانی است که ابوعلی سینا درباره آن می‌گوید: بادرنجبویه خاصیت عجیبی در تقویت و تفریح قلب دارد؛ برای قلب دو داروی سیب و بادرنجبویه را معرفی می‌کنیم.
متعادل شدن تمام اخلاط بدن با «گل گاوزبان»
اگر از ابوعلی سینا سؤال می‌کردید که با داشتن غلبه سودا، غلبه بلغم، غلبه صفرا و غلبه خون در بدن چه باید خورده شود او می‌گفت که «گل گاوزبان» بخورید؛ «گل گاوزبان» تمام اخلاط را متعادل میکند و ما فکر می‌کنیم که «گل گاوزبان» را فقط در سرماخوردگی باید خورد در صورتی که باید همراه با تمام دمنوشها خورده شود.
بی‌نیازی از صادرات نفت با «گل گاوزبان»
بهترین «گل گاوزبان» ایران در کوههای البرز یافت میشود و بهترین نوع جهانی آن در ایران است؛ ایران اگر در صنعت «گل گاوزبان» متمرکز شود دیگر نیازی به صادرات نفت ندارد و «گل گاوزبان ایران» می‌تواند دنیا را تسخیر کند در حالی که سهم ما از صادرات «گل گاوزبان» دنیا در حد صفر است.
جهت اطلاع وزیر نفت می‌گویم که نیازی نیست این‌قدر نفت را صادر کنید؛ ما می‌توانیم در داروهای گیاهی به‌عنوان یک صادرات خوب سرمایه‌گذاری کرده و حتی می‌تواند جای نفت را بگیرد؛ تمام دنیا به داروهای گیاهی ما احتیاج دارند و حتی دیده شده افرادی از کشورهای اروپایی به اسم گردشگر به کوههای کشور ما آمده و داروهای گیاهی را می‌برند.
چند وقت پیش مهمان یکی از ائمه جمعه بودم که گفت "استان ما جوانان بیکار دارد" و من به او گفتم بیکاری وجود ندارد چرا که رشته کوههای البرز پر از «گل گاوزبان» است.
اسپانیا هر کیلو «گل گاوزبان» را 4میلیون تومان می‌فروشد.
وزارت جهاد کشاورزی ایران باید بستری را برای جوانان آماده کند تا آنها در کوه‌ها و دشتها، بذر «گل گاوزبان» را کاشته و سال بعد آن را برداشت کنند؛ ما هر کیلو «گل گاوزبان» را به‌صورت خام 400 هزار تومان به فروش می‌رسانیم و کشور اسپانیا گل گاوزبان خام را از کشور ما خریداری میکند و در کشورش میکروب‌زدایی، قارچ‌زدایی و بسته‌بندی کرده و کیلویی 4 میلیون تومان می‌فروشد.
ایجاد شغل با تولید «گل گاوزبان» و داروهای گیاهی
اگر مردم ما پروسه کاشت، داشت و برداشت را در تولید «گل گاوزبان» رعایت کنند و کارخانه‌هایی در زمینه تولید «گل گاوزبان» داشته باشیم و برداشتمان را درست کنیم، ایجاد شغل کرده‌ایم؛ زمینه‌های ایجاد شغل در کشور ما فراوان است؛ ایران می‌تواند پرورش و بسته‌بندی داروهای گیاهی را به‌صورت استاندارد انجام دهد و با این کار می‌تواند چاه‌های نفت خودش را برای استفاده نسلهای بعد از نفت، ببندد.
سهم ایران در بازار داروهای گیاهی در جهان تقریباً صفر است در صورتی که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون و وزارت جوانان اگر دست در دست هم دهند می‌توانند برای جوانان از طریق داروهای گیاهی شغل ایجاد کنند.
ایران بعد از آمریکا بهترین کشور برای تولید «گیاه آلوئه‌ورا»
ایالت آریزونا در آمریکا گیاه «آلوئه‌ورا» را پرورش می‌دهد و آلوئه‌ورای آنها تا کشور ایران هم می‌رسد؛ ایران بعد از آمریکا بهترین کشور برای تولید «آلوئه‌ورا» بوده و در طب سنتی ما از این گیاه به‌عنوان «صبر زرد» یاد شده است؛ «آلوئه‌ورا» برای ایران است اما جوانان ما بیکار هستند؛ مهندس ساختمان یا کشاورزی ما در شهر تهران در حال مسافرکشی با پراید هستند در حالی که می‌توانند «آلوئه‌ورا» و گل گاوزبان پرورش دهند.
صنعت زعفران ایران را افغانستانیها از ما گرفتند و بازار زعفران ما را از بین بردند؛ آیا زعفران فقط در خراسان جنوبی به عمل می‌آید؟ چرا ما نباید زعفران تولید کنیم؟ در تمام نقاط ایران غیر از مناطقی محدود، زعفران پرورش پیدا میکند.
«شربت زعفران» داروی مفرح طب سنتی
وزارت جهاد کشاورزی باید در حوزه تولید زعفران فعال شود؛ در حال حاضر شربت مفرحی که در طب سنتی وجود دارد «شربت زعفران» است؛ بیمار قلبی اگر زعفران را با مقداری گلاب به‌همراه عرق نعنا یا بابونه مخلوط کند، بهترین داروی مفرح به وجود می‌آید.
با زعفران دیگر نیازی به استفاده از داروی خارجی نیست، البته استفاده از زعفران اندازه دارد؛ اگر ما از گیاهان دارویی به‌خوبی استفاده کنیم می‌توانیم بسیاری از مشکلات مردم را با طب سنتی ایرانی ــ اسلامی حل کنیم.
سؤال: پزشکان طب مدرن مصرف روغن حیوانی را توصیه نمی‌کنند، نظر طب سنتی درباره این روغنهای حیوانی چیست؟
روغن حیوانی ضامن قلب سالم و عمر طولانی
من به‌عنوان کسی که پزشک طب جدید هم هستم و در زمینه سلول با دیدگاه طب جدید و قدیم فعالیت می‌کنم، مقاله‌ای در کتاب مثلث سلامت تحت عنوان «روغنهای حیوانی بنزین سلولهای قلبی» دارم؛ هر کسی که می‌خواهد قلب سالم و عمر طولانی داشته باشد، روغن حیوانی بخورد.
روغن حیوانی را اصطلاحاً «روغن کرمانشاهی» می‌گویند و روغنی با رنگ زرد بوده که از شیر گرفته میشود؛ به‌این‌صورت که اگر کره محلی را آب کرده و دوغ آن را جدا کنیم، بقیه آن روغن حیوانی میشود؛ روغن حیوانی، بهترین نوع روغن است.
بعد از روغن حیوانی، «روغن شحم گاو» بسیار مفید بوده؛ چربیهای اطراف قلب و کلیه و اعضای گاو، شحم گاوی است.
«روغن کوهان شتر» هم جزو روغنهای حیوانی خوب است و کم‌کیفیت‌ترین روغن حیوانی، «روغن دنبه» بوده که بسیار مفیدتر و بهتر از روغنهای مایع موجود در بازار است.
سؤال: ایرانیها عادت دارند کنار سفره غذا یک پارچ آب را بگذارند و با غذا از نوشیدنی استفاده کنند، نظر طب سنتی در این باره چیست؟
طب سنتی و روایات اسلامی، خوردن آب همراه غذا را ممنوع کرده است، پس تفکر گذاشتن پارچ آب همراه با یخ زیاد در سفره، وارداتی بوده و من خواهش می‌کنم پارچ آب را از سفره غذا بردارید.
«سرکه‌شیره» نوشیدنی جایگزین آب در سفره
آب بر سر سفره ایرانی رسم نبوده و در 50 سال اخیر وارد سفره ایرانی شده است؛ من به یاد دارم در قدیم در سفره مایعاتی نبود و اگر هم مایعی در سفره می‌گذاشتند، «سرکه‌شیره» بود؛ در قدیم در سفره ایرانی آب، نوشابه، دوغ نبود و «سرکه‌شیره» به‌عنوان نوشیدنی در سفره موجود بود؛ پس رسم و رسومات ایرانی از این چیزها بَری است.
همان‌طور که سیگار و تریاک را در کشور وارد کردند، به همان صورتی که نوشابه و خوردن انواع و اقسام فست‌فودها را راه انداختند و روغنهای طبیعی را با روغنهای صنعتی جایگزین کردند و خوردن گوشت مرغ را رسم کردند، خوردن آب بین غذا خوردن را هم رسم کردند.
پس آب را نباید در سفره قرار داد و از نیم ساعت قبل و دو ساعت بعد از غذا نباید آب خورد و اگر خواستید مایعی را بخورید از نوشیدنیهای گرم مثل دمنوش استفاده کنید و آن هم بهتر است که با وعده غذایی فاصله داشته باشد.
سؤال: آیا مصرف مرغ به‌عنوان گوشت سفید برای بدن مضر است؟
سیاری راوی حدیث است که در اصول کافی نقل میکند که امیرالمؤمنین(ع) در مورد خوردن گوشت مرغ فرمودند: «الدَّجَاجُ خِنْزِیرُ الطَّیْرِ» یعنی مرغ، خوک پرندگان است؛ این خوک پرندگان الآن تبدیل به غذای مهمانی و عزاداری و عروسی ما شده در حالی که در زمان امیرالمؤمنین(ع) مرغها هورمونی نبوده و این به‌معنی آن است که ایشان خوردن مرغهای رسمی را هم نهی کرده‌اند.
«الدَّجَاجُ خِنْزِیرُ الطَّیْر» دلایل زیادی دارد و یکی از آنها این است که مرغ به مدفوع خودش و حتی سایر حیوانات و انسان، نوک می‌زند؛ امیرالمؤمنین(ع) فرمودند "چرا از گوشت جوجه استفاده نمی‌کنید؟" و در تعریف جوجه فرمودند "جوجه باید پایین‌تر از 500 گرم وزن داشته باشد" و این یعنی جوجه طبیعی مرغ و خروس زیر 500 گرم برای خوردن عالی است اما اینکه مرغهای چند کیلویی را به وزنهای کوچکتر تقسیم کرده و به اسم جوجه به خورد ما می‌دهند یک ظلم است.
سؤال: طب جدید از نمک به‌عنوان سَم یاد میکند، آیا این مسئله مورد تأیید طب سنتی هم هست؟
وزارت بهداشت می‌گوید نمک را از سفره بردارید که این کاملاً اشتباه است؛ امام باقر(ع) درباره نمک می‌فرماید: اگر مردم خواص نمک را می‌دانستند، بیماری‌هایشان را درمان نمی‌کردند الّا با نمک؛ وزارت بهداشت اشتباه میکند و نمک را به سم تبدیل کرده یعنی سنگ نمک ما را به نمک ید‌دار تسویه‌شده تبدیل کردند و بعد توصیه می‌کنند که این سم را به سفره‌هایتان وارد نکنید.
نمک طبیعی ما همان نمکی است که امیرالمؤمنین(ع) به دختر خود یعنی حضرت زینب فرمودند "شیر را بردار و نمک را بگذار"؛ اگر این جمله دروغ است، این جمله را حذف کنید اما اگر این جمله صحیح است پس چرا بعضی افراد کاری خلاف جمله امیرالمؤمنین(ع) انجام می‌دهند؟
در آینده با وجود روغنهای صنعتی موجود در بازار، افراد بالای 60 سال را بین خودمان نخواهیم داشت؛ مردم با خوردن روغنهای صنعتی، مرغهای هورمونی و خوردن هشت لیوان آب در شبانه‌روز دیگر بعید است که بالاتر از 60 یا 70 سال عمر کنند.
سؤال: تجویز طب سنتی برای درمان سرطان چیست؟
«سورنجان» دارویی برای جلوگیری از سرطان
دارویی در طب سنتی به‌نام «سورنجان» وجود دارد که یکی از داروهای مؤثر بر سلولهای سرطانی است و جلوی تقسیم سلولهای سرطانی را می‌گیرد؛ اگر بتوانیم به‌درستی آن را پرورش دهیم، یک داروی ضدسرطان بسیار خوب است؛ برای درمان بیماران سرطانی «سورنجان» را از عطاریها خریداری کرده و آن را و بیمار سه مرتبه در شبانه‌روز میل کند.
دارویی گیاهی به‌نام «تاکسوتر» وجود دارد که توسط خارجیها تولید میشود، 30 گرم از این داروی گیاهی 70 میلیون تومان است و هزینه هر آمپول وارداتی تاکسوتر چندین میلیون تومان است.
«تاکسوتر» از «گیاه سرخدار» به‌دست می‌آید و جالب است بدانید در کشور فرانسه که در چند هزار مترمربع، از این نوع درختان وجود دارد که به‌شدت از آنها حفاظت میشود.
در کشور ایران، هکتارها درخت سرخدار وجود دارد؛ اگر وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت و معاونت داروی وزارت بهداشت به این مسئله توجه داشته باشند و اگر به این موضوع اهمیت داده شود، می‌توانیم گیاه سرخدار را صادر کنیم؛ وظیفه وزارت بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی است که گیاهان دارویی را از راه بهداشتی در دسترس مردم قرار دهد تا مردم نسبت به این داروها شناخت پیدا کنند.
سؤال: راه درمان بعضی از تومورهای سرطانی جراحی بوده؛ آیا طب سنتی با جراحی مخالف است؟
جراحی جزو طب سنتی است؛ «زهاوی» از طبیبان طب سنتی، جراح بود و بیش از یک‌هزار سال قبل جراحی می‌کرد، پس اگر پزشکی با جراحی، توموری را از بدن مریض خارج کند، کار ابوعلی سینا، رازی و زهاوی را انجام داده است.
سؤال: تجویر طب سنتی برای بیماران قلبی چیست؟
خوردن «دل گوسفند» باعث تقویت قلب میشود
قلب باید با تقویت قلبی درمان شودو یکی از تقویتهای قلبی «دل گوسفند» است؛ یک بار در هفته دل گوسفند کوچک (بره) را به‌روی زغال کباب کنید (زغال غیربهداشتی نبوده و کباب باید به‌روی حرارت بدون شعله زغال پخته شود و جالب است بدانید کباب کردن به‌روی گاز به‌دلیل داشتن 700 درجه حرارت غیربهداشتی است و گوشت گوسفند را به سم تبدیل میکند).
زغال را اول آتش زده و بعد از فروکش کردن حرارت، دل گوسفند را با فاصله روی زغال، مغزپخت کرده و این یک کباب واقعی ایرانی است؛ کبابهایی که در کبابیها پخته میشود، روی آن سوخته و داخلش خام می‌ماند و این کباب نیست بلکه سم است؛ خواهشم از مأموران بهداشت این است که زغال را از کبابیها حذف نکنند چرا که باعث ضدعفونی گوشتی میشود که به‌روی آن کباب شده است.
سؤال: آیا زدن کنجد به نان غیربهداشتی است؟
حذف «کنجد» از نان دلیل خیلی از بیماریها
اخیراً دیده شده که به نانواییها گفته میشود که کنجد را حذف کنند؛ اگر کسی نان کنجدی بخورد مبتلا به امراضی مثل دیابت نمی‌شود و دلیل خیلی از بیماریهای ما به‌دلیل حذف کنجد از نانها است.
سؤال: نظر طب سنتی درباره خوردن سیاه‌دانه چیست؟
«سیاه‌دانه» داروی تمام بیماریها
پیامبر اکرم(ص) فرمود: سیاه‌دانه، داروی تمام بیماریها غیر از مرگ است؛ توصیه می‌کنم سیاه‌دانه را به پنیر و نان اضافه کرده و در غذاها بریزید؛ سیاه‌دانه اگر با عسل مخلوط شود از سرماخوردگی جلوگیری میکند.
یکی از دوستانم گفت "در انگلستان دچار سرماخوردگی شدم و به داروخانه‌ای مراجعه کردم و از داروخانه، دارویی برای سرماخوردگی خواستم و آنها ظرف کوچکی به‌قیمت سه پوند به من دادند که وقتی آن را باز کردم مشاهده کردم که داخلش سیاه‌دانه و عسل است".
«سیاه‌دانه و عسل» راهی برای درمان بیماریها
استاد خیراندیش سالها با تجویز سیاه‌دانه و عسل، بیماریهای مردم را درمان کرد و وزارت بهداشت مطب وی را پلمب کرد؛ ان‌شاء‌الله استاد خیراندیش سالها عمر کنند اما مطمئنم همین افرادی که منتقد وی هستند و مطب او را پلمب کردند، بعد از اینکه از دنیا رفت برایش بزرگداشت می‌گیرند.
استاد عبادیانی و استاد ناظم با این که طبیب نیستند اما حکیم هستند و وقتی به کشوری مثل انگلستان بروند، از آنها مجسمه‌هایی طلایی درست می‌کنند و به آنها مبالغ کلانی داده میشود؛ چرا خودمان با دستمان چنین شخصیتهای بزرگی را زندانی می‌کنیم؟ آیا اطبای سنتی گناه کردند که به خارج از کشور نرفته‌اند؟
صدا و سیما استاد خیراندیش، استاد عبادیانی و استاد ناظم را بیاورد و مطمئن باشید که هر کلمه آنها حکیمانه است؛ مدرک پزشکی مهم نیست و این مهم است که آن فرد، توانایی نجات افراد کثیری را داشته باشد.
سؤال: درمان طب سنتی برای «اِدِم لنفی» چیست؟
ابوعلی سینا فرمودند: «اول التدبیر بالتغذیه» یعنی در ابتدا باید تغذیه بیمار درست شود؛ علت بیماری «ِادِم لنفی» ممکن است یک کرم باشد که راه لنفی را می‌بندد که به آن «فیلاریاسیس» گفته میشود ولی بعضاً عامل این بیماری کرم یا انگل نیست و عاملش می‌تواند بدخوری، پرخوری و رسوب اخلاط غلیظه باشد.
درمان اِدِم لنفی «اول التدبیر بالتغذیه» بوده یعنی باید در مواد غذایی اصلاحی صورت گیرد؛ در خوردن روغن، گوشت و میوه باید دقت شود و بیمار باید به ورزش اهمیت دهد و آب سرد نخورد و به‌جای آن آب گرم را به‌همراه خرما یا عسل بخورد و بادرنجبویه را جایگزین چای کند و اگر بیمار، دیابت ندارد می‌تواند از شیره انگور استفاده کند.
پاهای بیماری که اِدِم لنفی دارد باید با روغن ماساژ داده شود؛ روغن بنفشه بسیار مفید بوده و استاد مینایی در ایران روغن بنفشه‌ای تولید میکند که باعث نرمی پوست میشود؛ روغن زیتون اصل، روغن سورنجان به‌همراه بادکش هم برای این بیماران مفید است؛ با تجویز طبیب زالو، حجامت و فصد هم برای درمان این بیماران مفید خواهد بود.
سؤال: درمان طب سنتی برای تشنج نوزادان چیست؟
ابتدا باید به تغذیه مادر توجه کرد و اینکه مادر از چه روغنی، گوشت و لبنیاتی استفاده میکند؛ ریشه بیماری تشنج در نوزادان منشأ سردی دارد یعنی سلولهای عصبی برای اینکه بتوانند پیام عصبی را به‌درستی منتقل کنند نیاز به یک قدرتی دارند و زمانی که مادر باردار، شیرده یا حتی قبل از بارداری، سردی زیاد مصرف کند، سلولهای عصبی متورم شده و در نتیجه «انتفال جریان خود به خودی» اتفاق می‌افتد که در طب جدید به آن تشنج گفته میشود؛ بنابراین مادر باید تغذیه خود را بر اساس مثلث سلامت تنظیم کند تا شیر وی صالح و موجب ترمیم سلولهای عصبی شود.
سؤال: تغذیه نوزادی که اصطلاحاً از شیر گرفته میشود، چه باید باشد؟
خوردن عسل برای شیرخوارگان مفید است
بچه در طب جدید تا 28روزگی نوزاد است و در طب قدیم تا 40روزگی بوده و بعد از این بچه به مرحله شیرخوارگی می‌رسد؛ به‌خلاف اعتقاد فعلی که می‌گوید به شیرخوار هیچ غذایی غیر از شیر مادر داده نشود، ابوعلی سینا تأکید دارد که مادر قبل از شیر، یک قاشق عسل به شیرخوار دهد؛ عسل مستقیماً بدون آنکه انرژی زیادی از بدن گیرد به سلولها می‌رسد؛ عسل مبدرق (بدرقه‌کننده) بوده و هم اینکه مواد شیر را به‌سرعت به سلولها می‌رساند.
هر غذایی را که در مثلث سلامت وجود دارد کمی از آن را به دهان بچه بزنید تا آنزیمهای لازم را بسازد؛ بچه در 9ماهگی مانند آدم بزرگ توانایی خوردن همه چیز را دارد ولی باید تا دوسالگی شیر مادر را کنار غذا بخورد.