به نقل از ایرنا ، علاوه بر فروش غیرقانونی و خرید بدون تجویز لنزهای طبی (نامرئی) و لنزهای رنگی از مراکز غیرمجاز مانند عینک فروشی ها و فروشگاه های لوازم آرایشی، اجاره دادن لنزها در مراکزی مانند آرایشگاه ها به ویژه آرایشگاه های زنانه و همچنین ارائه لنزهایی به عنوان تستر در برخی مراکز غیرمجاز فروش لنز، رواج دارد

مصرف غیربهداشتی لنزها به گفته پزشکان، سبب بروز بیماری های عفونی مانند آبسه قرنیه و حتی بیماری های ویروسی خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت می شود.

چشم پزشکان و اپتومتریست ها به عنوان متولیان قانونی این حوزه می گیوند که بخش زیادی از موارد تجویز لنزهای نامرئی و طبی، در اختیار افرادی است که اطلاعات تخصصی و پزشکی در این خصوص ندارند و تنها برای منافع سودجویانه اقدام به این کار می کنند.

گاهی نیز دیده می شود که انواع لنز حتی لنزهای طبی به صورت اینترنتی به فروش می رسند، درحالی که لنزها همچون عینک باید توسط متخصصان مربوطه تعیین نمره و با مشخصات فیزیکی چشم همچون اندازه کره چشم مطابقت داده شود.

** لزوم استفاده از لنز با تجویز چشم پزشک یا اپتومتریست

دکتر علی اکبر شفیعی عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران و کارشناس ارشد بینایی سنجی روز شنبه در این خصوص به خبرنگار علمی ایرنا گفت: افرادی که تمایل به استفاده از لنزهای نامرئی یا رنگی دارند، باید به چشم پزشک یا اپتومتریست مراجعه کنند تا ابتدا وضعیت سلامت چشم آنها از نظر بیماری های مختلف بررسی شود، سپس شعاع انحنا، قطر و میزان اشک چشم که در هر فرد مشخصات خاص خود را دارد، تعیین و پس از آن، لنز مطابق با مشخصات چشم متقاضی تجویز شود.

شفیعی اظهار کرد: لنزهای نامرئی و رنگی چهار مشخصه دارند که روی بسته بندی آنها باید درج شده باشد؛ این مشخصات شامل تاریخ مصرف، قدرت یا نمره (برای لنزهای طبی)، شعاع انحنا و قطر هستند که در افراد مختلف با توجه به اندازه کره چشم آنها متفاوت است.

وی گفت: در مواردی دیده شده که افراد بدون بررسی و تجویز پزشکی اقدام به تهیه لنز کرده و با عارضه به پزشک مراجعه کرده اند، که در بررسی ها مشخص می شود لنز برای چشم او تنگ است و باعث فشار به چشم شده و یا به حدی گشاد است که از چشم می افتد و همین موارد باعث ایجاد خراش روی سطح چشم می شود.

شفیعی همچنین تاکید کرد که میزان اشک چشم برخی افراد کم است و این افراد نباید از لنز استفاده کنند، اما اگر نمره چشم آنها بالا است و به دلایل ظاهری خواهان استفاده از لنز هستند، باید موارد خاصی مانند استفاده از اشک مصنوعی و کم کردن ساعات استفاده از لنز را رعایت کنند.
وی اظهار کرد: تجویز و استفاده از لنز مساله ای بسیار پیچیده و حساس است اما برخی افراد که از مکانیزم و آناتومی قرنیه چشم اطلاعی ندارند، از خلاء نظارتی در این زمینه استفاده کرده و به راحتی اقدام به فروش غیرقانونی لنز می کنند.

شفیعی ادامه داد: چشم پزشکان و اپتومتریست ها در مطب های خود لنز را فیت یعنی قالب گیری می کنند و در مقابل بروز هر نوع مشکلی برای استفاده کننده، مسئولیت می پذیرند اما یک عینک ساز که حتی پروانه وزارت بهداشت را ندارد، بدون این که کوچکترین دستگاه های لازم مانند بیومیکروسکوپ و کراتومتر را داشته باشد که بتواند نمره چشم را تعیین یا میزان قوس آن را اندازه گیری کند، اقدام به فروش لنز می کند.

وی یادآور شد: مراکز فروش لوازم آرایشی، آرایشگاه ها، عینک سازی ها و عینک فروشی ها، طبق قانون اجازه فروش و ارائه لنز را ندارند و اگر مشکل یا بیماری برای فرد ایجاد شود، مسئولیت آن را نمی پذیرند.

شفیعی گفت: هیچ نظارتی روی این مراکز نیست و افراد سودجویی در این صنف هستند که از کمبود نظارت ها در راستای منافع مالی خود سوء استفاده کرده و اقدام به فروش لنز می کنند. این درحالی است که اگر نظارت دقیقی در این زمینه صورت گیرد، می توان از بروز بسیاری از عوارض و بیماری ها پیشگیری کرد.

وی اظهار کرد: حتی در برخی موارد دیده شده است که لنزهای روزانه به اسم لنزهای هفتگی و یا لنزهای ماهیانه به عنوان لنزهای شش ماهه به فروش می رسند؛ در واقع از بی اطلاعی مردم در راستای منافع شخصی بهره برداری می شود.

** مکان های مجاز و معتبر پزشکی برای تهیه لنز

عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران به عموم مردم توصیه کرد که برای تهیه لنز متناسب با شرایط فیزیکی چشم و میزان بینایی خود باید به اپتومتریست ها یا چشم پزشکان مراجعه کنند که مجوز بررسی فیزیک چشم، میزان بینایی و تجویز لنز را دارند؛ در غیر این صورت به هر جای دیگری که مراجعه کنند، به سلامت خود لطمه وارد کرده اند.

شفیعی اظهار کرد: بررسی فیزیک و آناتومی چشم یک دانش است که براساس آن عینک یا لنز تجویز می شود اما برخی افراد تصور می کنند لنز مانند لباس است که آن را تنها بر اساس ظاهر و قیمتش خریداری کنند؛ در هیچ جای دنیا اینطور نیست و مسئولیت بروز هر عارضه ای برای چشم مصرف کننده یا برعهده تجویزکننده است که تجویز اشتباه داشته و یا برعهده مصرف کننده است که با خودتجویزی و بدون نظر پزشک، لنز را تهیه و استفاده می کند.

وی ادامه داد: در برخی موارد دیده می شود که مراکز غیرمجاز و برخی عینک فروشی ها لنز تاریخ گذشته را باز کرده و به بهانه فیت کردن آن روی چشم متقاضی، جلد آن را دور انداخته اند؛ به این ترتیب از غفلت خریدار سوءاستفاده کرده و او را در معرض انواع عوارض قرار می دهند.

** ابتلا به ایدز و هپاتیت در اثر استفاده از لنزهای اجاره ای و تستر

شفیعی در مورد لنزهایی که به عنوان تستر لنزهای رنگی در برخی مراکز در اختیار متقاضیان قرار داده می شود تا رنگ مورد نظر خود را انتخاب کنند، گفت: استفاده از این لنزها سبب بروز مشکلات و بیماری های عفونی و ویروسی برای افراد می شود که از جمله آن می توان حتی به بیماری های خطرناکی مانند ایدز و هپاتیت اشاره کرد.

وی با بیان این که اشک چشم نوعی راه انتقال بیماری به ویژه بیماری های عفونی به شمار می رود، تصریح کرد: اما امکان انتقال ایدز از طریق اشک چشم هنوز ثابت نشده و تحقیقاتی در این زمینه در حال انجام است؛ به طور کلی صرف نظر از اشک، می توان به خراش و زخم روی سطح چشم اشاره کرد که گاه دیده نمی شود ولی می تواند سبب انتقال ویروس ایدز از فردی به فرد دیگر شود.

** انواع لنز از نظر مدت مجاز برای مصرف

کارشناس ارشد بینایی سنجی در خصوص انواع لنز توضیح داد: لنزهای نامرئی و رنگی در کشورهای اروپایی یک روزه هستند به این صورت که فرد صبح لنز را به چشم می زند و شب دور می اندازد. اما این نوع لنزها به دلیل این که در کشور ما توجیه اقتصادی ندارند، معمولا وارد کشور نمی شوند.

شفیعی اظهار کرد: معمولا از لنزهای یک هفته ای، دو هفته ای یا ماهانه در ایران استفاده می شود؛ در مورد لنزهای ماهانه گاهی دیده شده که این لنزها به عنوان لنز فصلی و با مدت مصرف سه ماهه به فروش می رسند. این درحالی است که لنز فصلی وجود ندارد و حداکثر زمان مصرف لنزها یک ماه است.

وی گفت: همچنین برخی لنزها با عنوان لنزهای سالیانه هستند که داخل شیشه و در موادی خاص نگهداری می شوند اما آنها نیز معمولا بعد از 9 ماه خاصیت اولیه خود را از دست می دهند. این لنزها به دلیل ضخامت زیاد، مقاوت زیادی در برابر پارگی دارند و به همین دلیل می توان مدت طولانی تری نسبت به لنزهای دیگر از آنها استفاده کرد.

شفیعی در مورد لنزهای سالیانه هم خاطرنشان کرد: این لنزها در کشورهای پیشرفته دیگر استفاده نمی شوند زیرا به دلیل ضخامت زیاد، میزان تبادل اکسیژن از طریق آنها نیز کمتر است بنابراین برای سلامت چشم مناسب نیستند؛ اما با لنزهای ماهانه و روزانه می توان تضمین کرد که میزان اکسیژنی که به چشم ها می رسد، بیشتر و امکان بروز عارضه برای قرنیه بسیار کمتر است.

** نحوه نگهداری و مدت زمان مجاز استفاده روزانه از لنز

عضو هیات مدیره انجمن علمی اپتومتری ایران اظهار کرد: افراد پیش از استفاده از لنز باید دست های خود را با آب گرم و صابون کاملا شست و شو دهند، سپس لنز را از داخل محلول مخصوص آن خارج کنند، با سرم شست و شو در کف دست ماساژ داده و بشویند و در نهایت داخل چشم قرار دهند.

شفیعی تاکید کرد: پس از خارج کردن لنز از داخل چشم نیز باید محلول باقی مانده در ظرف نگهداری لنز دور ریخته شود و محلول تازه (مانند سرم شست و شو) داخل ظرف ریخته و لنز در داخل آن گذاشته شود.

وی گفت: لازم است قبل و بعد از مصرف لنز، صورت و چشم ها نیز شست و شو داده شوند تا آلودگی های روی سطح پوست به داخل چشم نفوذ نکرده و باعث قرمزی یا عفونت نشوند.

شفیعی در مورد مدت زمان مجاز روزانه برای استفاده از لنز نیز توضیح داد: میان آب و هوای مکان زندگی و میزان مجاز مصرف روزانه لنز ارتباطی دوطرفه وجود دارد؛ افرادی که در آب و هوای مرطوب شمال کشور زندگی می کنند، می توانند مدت بیشتری لنز را در چشم خود نگه دارند اما افرادی که در محیط خشک و آلوده زندگی می کنند باید مدت کمتری از آن استفاده کنند.

وی اظهار کرد: مدت زمان مجاز مصرف روزانه لنز همچنین به ضخامت آن و اکسیژنی که تبادل می کند، بستگی دارد؛ لنزهای روزانه می توانند بیشتر از 18 ساعت روی چشم بمانند اما لنزها با ضخامت زیاد حداکثر می توانند هشت ساعت در روز مصرف شوند. به طور کلی بهتر است لنزها مدت کمی در طول روز مورد استفاده قرار گیرند.