با ورود تکنولوژی وای فای از سال 1997 به عرصه کاربری صنعتی و پس از آن در عرصه خانگی همواره دانشمندان در حوزه‌های فنی و پزشکی نسبت به آثار مخرب این فناوری هشدار داده اند. هشدارها در طول تکامل این فناوری همواره وجود داشته است اما هیچگاه جدی تلقی نشده است تا جایی که اخیرا سازمان سلامت جهانی گزارشی را منتشر ساخته­ و در آن به تشریح 10 اثر خطرناک و جبران ناپذیر امواج وای فای بر بدن انسان و از جمله افزایش امکان ابتلا به سرطان، ناباروری در مردان و زنان و بسیاری مشکلات دیگر که در نتیجه عدم بکارگیری درست این فناوری ایجاد می شود، پرداخته است.

تکنولوژی وای فای امواجی را صادر می کند که به ظاهر آسیبی­ نمی‌رسانند ولی به تدریج و بی‌صدا زندگی بشر را تهدید می‌کنند. در نتیجه سهولت به کارگیری و در دسترس بودن این تکنولوژی در عرصه خانگی اسبابی ایجاد شده که افراد وقت بیشتری را در دنیای مجازی سپری کنند و از طرف دیگر جذابیت‌های وسایل ارتباطی مزید بر علت شده است تا اثرات مخرب فناوری وای فای هر چه بیشتر گسترش یابد.

در این نوشتار با نگاهی به جایگاه وای فای در زندگی امروز به خطرات و آسیب های بالفعل و بالقوه این فناوری می‌پردازیم.

وای فای چیست؟­

تکنولوژی "بیسیم" یا "وای فای" روشی برای اتصال کامپیوتر و ابزارآلات فناوری اطلاعات(IT) به شبکه از طریق فرکانس رادیوئی و بدون استفاده از کابل ­می باشد. ­فنآوری «وای فای» ارتباطی با قدرتی بیشتر از بلوتوث ایجاد می کند. ارتباط Wi-Fi بیشتر بر پایه ارتباط شبکه اینترنت به صورت بی سیم است89 و همین امر باعث محبوبیت بسیار زیاد آن شده‌است با استفاده از این تکنولوژی به راحتی در مسافرت، هواپیما و یا هتل می‌توان از طریق Laptop به اینترنت متصل شد.

کاربران اینترنت و وای فای در کشور

ضریب نفوذ اینترنت ADSL در کشور به ۲۲.۰۷ درصد رسیده است و تعداد کاربران این فناوری، ۱۶ میلیون و ۵۸۲ هزار و ۵۳ کاربر و تعداد مشترکان آن ۶ میلیون و ۶۳۲ هزار و ۸۲۱ مشترک اعلام شده است. این رقم نشان می دهد چه تعداد از هموطنان ما بصورت مستقیم تحت تاثیر امواج مخرب وای فای قرار دارند.

مضرات امواج وای فای از نگاه کارشناسان

مسئله تاثیرات امواج تولید شده توسط مودم های وای‌فای در میان متخصصان حوزه آی‌تی و کارشناسان فضای مجازی دنیا مورد توجه بوده است و این موضوع که مردم کشورمان روش صحیح استفاده از وای‌فای را نمی‌دانند موضوعی است که می‌تواند خطرات آن را تشدید می‌کند. البته این که بگوییم دستگاه های وای فای باید بطور کامل جمع آوری شود باوری غلط است اما باید به مردم آموزش دهیم که تنها در ساعاتی وای فای منزل خود را روشن کنند که می خواهند از اینترنت استفاده کنند اما بسیاری از مردم شب ها موقع خواب نیز دستگاه‌های مودم خانه خود را خاموش نمی‌کنند.

در این پژوهش به مضرات و خطرات امواج وای فای که در محیط های خانگی و عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند از نگاه متخصصان پرداخته می‌شود.

1-محمدرضا متین‌فر؛ مدیر مرکز سواد فضای مجازی و کلینیک سلامت ذهن فضای مجازی سازمان فضای مجازی سراج و استاد دانشگاه امام حسین

خطرات و مشکلات وای‌فای به کشور ما محدود نمی‌شود و تا به حال کشورهای غربی به‌ویژه امریکا مقالات گوناگونی درباره خطرات این امواج ارائه کرده‌اند. باید یک نهضت اطلاع‌رسانی راه بیاندازیم و مردم را از این خطرات و راه‌های پیشگیری آن مطلع کنیم.

بسیاری از تجهیزات وای فای بصورت قاچاق وارد کشور می شود که آسیب های وارده از این ناحیه را چند برابر می کنند. در سال 2008 کشور امریکا مقاله‌ای را منتشر کرد که در آن از وای‌فای به عنوان یک دستگاه خطرناک و آسیب‌‌زننده برای بدن نام برده شد و سالها پیش از آن نیز کارشناسان به این نتیجه رسیده بودند که امواج تولیدی توسط وای‌فای بر روی سلامت کلی بدن، مغز و حوزه کودکان اثرات منفی دارد. در حوزه تاثیرات امواج وای‌فای بر سلامت روانی کودکان در معرض وای‌فای، بیش‌فعالی یکی از اثرات آن است یعنی این کودکان تحرک بالایی دارند اما بهره‌دهی آنها بسیار پایین است.

سلسله گزارشهایی که منتشر شده نشان از خطرات احتمالی و آسیب هایی به بدن دارد که اپراتورهای کشور ما این موضوع را تکذیب کردند و اظهار داشتند که آسیب جدی‌ در این امواج وجود ندارد که به نظر بنده برای منافع مالی و کاری خود بسیاری از واقعیات را بیان نمی کنند. در سال 2007 مطالعه و تحقیقاتی در امریکا در این حوزه به عمل آمد که از خطرات و آسیب های این امواج اطمینان حاصل کردند؛ در این تحقیقات کارشناسان امریکایی افرادی را در معرض فرکانس هایی که وای‌فای تولید می‌کند و عده‌ای را به دور از این فرکانسها قرار دادند و نتیجه‌ای که به دست آمد توسعه بیخوابی، فشار خون و افسردگی بود.

2- دکتر برهان ولدبیگی، فعال در حوزه محیط زیست

شبکه های "وای فای”، روی فرکانس ۲٫۴ گیگاهرتز عمل میکنند. این فرکانس همان فرکانس "ماکروویوها” است. با وجود اینکه "میادین الکترومغناطیسی وای فای” به شدت "ماکروویو” نیست، اما قرار داشتن طولانی مدت در معرض این امواج ،”آسیب های ژنتیکی” زیادی ایجاد میکند. در سال ۲۰۱۵ در مجله "فوربز”، نوشته شده است : "امواج وای فای” برای "کودکان” خطرناک تر است.

اگر کسی به طور مزمن از "خشکی بینی، گلو یا چشم” رنج میبرد و دلیل مشخصی برای آن پیدا نمیکند، ممکن است دچار "حساسیت به الکترومغناطیس” ساطع از منابع گوناگون تشعشات شده باشد. علاوه بر "خشکی مخاط” ، علامت دیگر "حساسیت الکترومغناطیسی”، میتواند "تورم غشاهابدون عوامل عفونی” باشد. بنابراین اگر کسی عامل دقیقی برای "خشکی مزمن مخاط” اش پیدا نکند ، احتمالا پای امواج "وای فای” در میان است. این امواج میتوانند باعث "گرم شدن بافت های بدن انسان” شوند. البته ارتباط مستقیمی بین "گرم شدن بافت ها” و "خطر ابتلا به سرطان” به اثبات نرسیده است.

استفاده از لپ تاپ با امواج "وای فای” میتواند برای”قدرت باروری مردان” مشکلاتی ایجاد کند. در یک پژوهش، نمونه اسپرم ۲۹ مرد سالم تحت تاثیر سیگنالهای وای فای قرار گرفت. در این پژوهش مشخص شد که ۲۵ درصد "اسپرم نمونه های زیر لپ تاپ” ، جنبندگی خود را از دست دادند. این در حالی بود که فقط ۱۴ درصد "اسپرم نمونه ها دور از سیگنال وای فای دچار این مسئله شدند. مایه نگرانی آن است که ۹ درصد "اسپرم نمونه های در معرض امواج وای فای”، دچار تخریب DNA شدند. بنابراین اگر کسی میخواهد پدر شود ،توصیه می شود به هیچ عنوان لپ تاپ را روی پاهایش قرار ندهد.

امواج "وای فای” در افراد دچار بیماریهای قلبی ، آسیب بیشتری به همراه دارند. اگر کسی بدون دلیل دچار "اضطراب” شود یا "ضربان قلب” اش تند شود، احتمالا امواج "وای فای” نقش بازی می کنند. به همان روشی که "استرس”میتواند "ضربان قلب” را بالا ببرد، امواج "الکترومغناطیسی” نیز می توانند موجب تپش قلب شده و در فرد با زمینه بیماریهای قلبی ، مشکل زا خواهند بود. قرار گیری طولانی مدت در برابر امواج "وای فای” ، میتواند موجب مشکلات قلبی (مانند آنژین، آریتمی، فشار خون بالا و تاکیکاردی) شود.

3-دکتر فرامرز امیری، متخصص مغز و اعصاب

ممکن است بر اثر امواج وای فای انسان ها در زمینه اختلال شناختی و عدم تمرکز ، بی خوابی ،عدم رشد و نمو اطفال بخصوص در دوران جنینی، اختلال در کار کرد مغز ،کاهش باروری ، کاهش اسپرم و در نتیجه نازایی،تپش قلب ، افزایش استرس دچار مشکل شوند. تحقیقات انجام شده در مدل های حیوانی و گیاهی صورت گرفته است مثلا بررسی کردند که در محیط یک گلخانه گیاهانی که تحت تاثیر امواج وای فای هستند رشد کمتری نسبت به گیاهان دیگر دارند.

امواج وای فای ممکن است به میزان قابل تاملی اختلالاتی را برمغز وارد کند، این اختلالات بصورت فراموشی ، بی خوابی ، اضطراب و گاهی تپش قلب در انسان نمایان می شود. ترسی وجود داشت که امواج وای فای سرطان زا است و باعث سرطان مغز و ارگان های دیگر می شود نکته قابل ذکر این است که بررسی های انجام شده در این باره هنوز سرطان زا بودن امواج وای فای را ثابت نکرده اند . خطر وای فای برای کودکان را تنها باید با خاموش کردن دستگاه های منتشر کننده سیگنال و دور کردن آنها از کودکان و همچنین آموزش خطرات آنها برای کودکان به حداقل رساند.

واقعیت این است که امواج وای فای وقتی پخش شوند در همه جا هستند. حتی اگر در زمان شب مودم خود را خاموش کنید، باز هم تحت تأثیر امواج وای فای که از خانه همسایه می آید هستید. پس هیچ چیز نمی تواند جلوی نفوذ 100 درصدی وای فای را بگیرد. یکی از ساده‌ترین روش‌های کاهش خطرات این است که لپ‌تاپ، موبایل و تبلت‌ها را در نزدیکی بدن‌ نگه نداریم و بعد از اینکه کارمان با این وسایل تمام شد، از آنها فاصله بگیریم. اگر از این دستگاه‌ها استفاده نمی‌کنیم لزومی ندارد که از صبح تا شب در اطراف‌مان روشن باشند. پس به سرعت آنها را خاموش کنیم تا ضمن استفاده از تکنولوژی، سلامتی‌مان به خطر نیفتد.

سخن آخر

امروزه وای فای و استفاده از آن به بخشی از زندگی اجتماعی همه ما بدل شده و فرار از آن هم بی معنی و ناشدنی است. اما با توجه به خطراتی که دارد تنها اقداماتی که در این زمینه می توان انجام داد، این است که تا حد ممکن از سرچشمه پخش و انتشار سیگنال های وای فای دوری کنیم و مطمئن شویم، مدت زمان زیادی را در نزدیکی میزی که مودم روی آن است نمی گذرانیم. از آنجایی که استفاده از وای فای امروزه جزء فرهنگ ما شده است بنظر میرسد رسانه ها بیشتر به جای اینکه از خطرات وای فای سخن به میان آورند باید راهکارهایی را ارائه دهند که شهروندان هر چه از خطرات وای فای بدور بمانند. شاید بهترین توصیه هایی که در این مورد می توان کرد این است که برای کاهش آثار منفی این امواج ، کار با موبایل هوشمند، لپ تاپ و تبلت طولانی مدت نباشد، ­بهتر است به محض خاتمه کار با این دستگاهها ، از آنها فاصله گرفت و اینکه در مواقع غیر ضروری، این دستگاه ها خاموش شوند­ و این امر باید فرهنگی فراگیر شود چرا که با زندگی های آپارتمانی امروز اگرچه یک نفر ممکن است دستگاه وای فای خود را در زمان غیرلازم خاموش کند اما همچنان تحت تاثیر­ امواج ارسالی از سایر منازل هستیم.