گروه زندگی-نفیسه خانلری- "آرات" کودکی است که خیلی‌ها او را به عنوان یک نابغه ورزشی می‌شناختند و اخبارش را دنبال می‌کردند، از ۷ ماهگی با آموزش‌های پدرش و البته به لطف فضای مجازی، سر زبان‌ها افتاد و طی ۱۰ سال گذشته، تمریناتی سخت و حرفه‌ای را پشت سر گذاشت تا سری در میان سرها درآورده و برای خودش کسی بشود. هرچند استعداد این پسر در سال اول کودکی اش زبانزد شد اما همان موقع هم از نظر سلامت جسمانی و روانی آرات، انتقاداتی متوجه پدرش بود و حتی خیلی‌ها پدر آرات را متهم به کسب شهرت و درآمدزایی می‌کردند؛ اما حالا چندسالی از آن روزها می‌گذرد و چندروزی است که دوباره نام آرات حسینی سر زبان‌ها افتاده و صحبت‌های اخیر باشگاه سپاهان درخصوص بسته شدن صفحات رشدی آرات، خیلی‌ها را نگران کرده، از جمله خانواده‌هایی که این پسرک را الگویی برای فرزندان خود می‌دانستند و بدشان نمی‌آمد آرات‌های دیگری پرورش دهند.
البته در این گزارش قصد ما کالبدشکافی اوضاع آرات و آنچه این روزها درمورد او گفته میشود، نیست، بلکه می‌خواهیم ضمن پرداختن به پرسش‌هایی درمورد احتمال اختلال در رشد جسمی و روانی کودکانی امثال آرات، حقایقی را برای کسانی روشن کنیم که زرق و برق دنیای خشن شهرت، چشم‌شان را گرفته و درحالی کودکان‌شان را قربانی می‌کنند که شاید اطلاعات درستی از آسیب‌های پیش رو ندارند و یا نمی‌خواهند این حقیقت را باور کنند.
آرات حسینی کودکی به ظاهر جذابی که از ۷ ماهگی تحت تمرینات سخت ورزشی قرار داشت.
نه به ورزش‌های سنگین در دوران کودکی
اینکه کودکان را از سنین پایین با ورزش عجین کنیم، نه تنها کار اشتباهی نیست، بلکه می‌تواند ورزش را در وجودشان نهادینه کرده و سلامت و نشاط را برای آن‌ها به ارمغان آورد اما اگر بخواهیم فراتر از یک ورزش ساده، روی بچه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم و آن‌ها را از سنین خیلی پایین تحت فشارهای جسمانی شدید قرار دهیم، آن وقت ورق برمی گردد و با یک موضوع متفاوت روبه رو هستیم که ممکن است آسیب‌هایی جدی را متوجه فرزندان مان کرده و حتی زندگی آن‌ها را به خطر بیندازند. موضوعی که خیلی از خانواده‌ها نسبت به آن آگاهی ندارند و با فرض اینکه ورزش، سراسر حسن است و خطری را متوجه بچه‌ها نمی‌کند، بی‌محابا پیش می‌روند و از خطرات غافل می‌شوند.
در همین راستا به سراغ دکتر زهره هراتیان؛ رییس مرکز پزشکی فیفا(ایفمارک) و متخصص پزشکی ورزشی رفته‌ایم تا این موضوع را از نگاه او مورد بررسی قرار دهیم. او می‌گوید: «ما به هیچ عنوان ورزش‌های سنگین در دوران کودکی را تایید نمی‌کنیم و معتقدیم که ورزش در سنین پایین فقط باید با هدف ایجاد نشاط، تناسب اندام کودک و سلامت او انجام شود، یعنی کودک بتواند آزادانه کودکی کرده و از ورزش لذت ببرد. این موضوع آنقدر مهم است که حتی توصیه می‌کنیم تا سن نوجوانی، موضوع رقابت مطرح نباشد زیرا ایجاد حس رقابت در کودکان، می‌تواند در کوتاه مدت و دراز مدت، آسیب‌های روحی و روانی شدیدی روی بچه‌ها گذارد.»
کودکان فقط باید زیرنظر کادر مجرب تمرین کنند.
ابدا خودسرانه پیش نروید.
رییس مرکز پزشکی فیفا خطاب به والدینی که به رغم تمام توصیه ها اصرار دارند در سن خیلی پایین و به صورت هدفمند فرزندشان را به سمت ورزش سوق دهند، می گوید:«حداقل کار این است که خودسرانه و بدون مربی وارد عمل نشوید، زیرا برای کار حرفه‌ای در این سن خاص، نه حتی یک مربی بلکه به یک گروه خبره متشکل از مربی، پزشک و عوامل دیگر نیاز است که نسبت به فیزیولوژی بدن، حرکات اصلاحی و باید و نبایدهای تمرینات در سنین کودکی آگاهی داشته و بتواند کودک را از هر آسیبی دور نگه دارد، بنابراین هیچ خانواده‌ای نمی‌تواند فقط به سبب اینکه فرزندش در رشته‌ای مستعد است، او را به این سمت سوق داده و جدا از آسیب‌های جسمی، صدمات روحی را برای فرزندش رقم زند.»
فشار روی کودکان می تواند رشد جسمی آن ها را مختل کند.
مراقب اختلالات رشدی کودک باشید!
بعد از رسانه‌ای شدن بسته شدن صفحات رشدی آرات حسینی که البته تایید و تکذیب آن در تخصص کارشناسان پزشکی ورزشی است، این سوال برای بسیاری از خانواده‌ها پیش آمده که آیا چنین اتفاقی امکان‌پذیر یا نه؟ رییس مرکز پزشکی فیفا در این باره توضیح می‌دهد: «صفحات رشدی انسان بعد از بلوغ بسته میشود اما فشارهای وارد به فرد و برخی مکمل‌ها منجر به بسته شدن زودتر از موعد صفحات رشدی میشود که اغلب، درمانی وجود ندارد و شاید بتوان با درمان‌هایی چون جراحی و ارتوپدی جواب گرفت، بنابراین خانواده‌هایی که فرزندان شان را از دوران کودکی تحت فشارهای شدید قرار می‌دهند باید این زنگ خطر را جدی بگیرند.»
اجازه دهید کودکان مطابق با علایقشان، خود را در زمینه های مختلف محک بزنند.
دنیای کودکتان را تک بعدی نکنید.
بسیاری از خانواده‌ها فکر می‌کنند رمز موفقیت فرزندان شان، تمرکز روی یک رشته خاص از دوران کودکی است و باید او را تحت هرنوع فشاری قرار دهند تا به نتیجه دلخواه برسد. موضوعی که به اعتقاد کارشناسان، اغلب از آرزوهای تحقق نیافته خود والدین و گاهی شهرت و کسب درآمد از طریق فرزندان نشأت می‌گیرد، اما هراتیان با این موضوع کاملا مخالف است و می‌گوید: «تحقیقاتی روی ورزشکاران و هنرمندان موفق از دوران بچگی تا بزرگسالی صورت گرفته و این نتیجه به دست آمده، آن‌هایی که خانواده‌هایشان اجازه داده‌اند فرزندان، خود را در زمینه های مختلف محک زده و آزمون و خطا کنند، افراد موفق‌تری نسبت به کسانی هستند که خانواده‌هایشان اصرار داشته‌اند فقط در یک زمینه فعالیت کنند، بنابراین باید آزادانه و بدون تعصب نسبت به یک رشته خاص، فرصت شناسایی انواع استعدادها را برای بچه‌ها مهیا کرد و با تکیه بر یک رشته خاص، بقیه دریچه‌ها را به روی کودک نبست.»
فشار روی کودکان می تواند منجر به آسیب های روانی همچون افسردگی، انزوا و اضطراب شود.
وقتی روان کودک بازیچه آرزوی والدین میشود.
اما جدا از آسیب‌های جسمانی که تحت فشارهای افراطی به کودکان وارد میشود، آسیب‌های روحی و روانی نیز اجتناب ناپذیر است. فشار روی بچه‌ها در دوران کودکی در هر زمینه‌ای از ورزش گرفته تا بازیگری و اینفلوئنسری به سبب دوری بچه‌ها از حال و هوای کودکی و پاگذاشتن به دنیایی متفاوت، می‌تواند زمینه ساز مشکلات روانی برای بچه‌ها چه در دوران کودکی و چه در دوران بزرگسالی باشد.
ملیحه ترابی؛ کارشناس ارشد مشاوره و روانشناسی در این باره توضیح می‌دهد: «متاسفانه برخی خانواده برای رسیدن به آرزوهایشان، فرزندان خود را وسیله قرار داده و می‌خواهند او را به نماد پیروزی خانواده تبدیل کنند اما غافل از اینکه، یک کودک قبل از هرچیز به آزادی، تفریح و آرامش روانی نیاز دارد و فشار نامناسب با سن بچه می‌تواند لطمه‌های روانی جبران ناپذیری به او وارد کرده و حتی یادگیری‌اش را نیز مختل کند که البته این فقط یکی از آسیب‌های احتمالی است.»
این روانشناس ادامه می‌دهد: «وقتی یک کودک به تصویری که خانواده از او ساخته نرسد و آنچه از خودش انتظار داشته در دنیای واقعی متبلور نشود، آسیب‌ها نیز خودشان را نشان می‌دهند، زیرا عزت نفس و اعتماد به نفس کودک کاملا از بین می‌رود و فکر میکند دیگر در هیچ کاری نمی‌تواند به موفقیت برسد که همین نیز آینده او را به خطر می‌اندازد، بنابراین باید باور کنیم که به شهرت رسیدن کودکان، در اغلب مواقع هزینه جبران ناپذیری درپی دارد و می‌تواند به قیمت تخریب شرایط روحی آن‌ها تمام شود.»
خیلی از والدین برای ساختن آینده فرزندشان، دست به کارهایی می‌زنند که شاید به ظاهر نشان از موفقیت بچه‌ها در دوران کودکی داشته باشد اما با مروری بر احوال این کودکان، می‌توان به تفاوت محسوس آن‌ها با کودکان هم سن و سال‌شان پی برد که عملا آن‌ها را از رشد عادی جسمی و روانی دور کرده و همین تفاوت نیز می‌تواند آن‌ها را به افرادی زیاده خواه، شهرت طلب، مغرور و یا افرادی مضطرب، تنها و منزوی تبدیل کند و این یعنی زنگ خطری که والدین نباید آن را نادیده بگیرند.