به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری تسنیم؛ دکتر حسین دلشاد، فوق‌تخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم و دبیر علمی همایش کشوری روزهداری اسلامی و سلامت در ابتدای این همایش اظهار کرد: روزه به‌عنوان یکی از واجبات دینی بر هر فرد مسلمانی واجب است، اما سه گروه افراد مسن و ناتوان و مسافرین و بیماران از روزهداری مستثنا هستند؛ البته در ارتباط با بیماران مباحث مختلفی وجود دارد زیرا مرز مشخصی بین بیماری و سلامت وجود ندارد و همه افراد بیمار از روزهداری منع نشده‌اند.
وی افزود: این همایش در ارتباط با بیماران خواهد بود زیرا یکی از چالش‌های همکاران پزشک در ایران و سایر کشورهای مسلمان مسئله روزهداری برای افراد بیمار است؛ متأسفانه منابع بسیاری در این حوزه در اختیار همکاران پزشک و سایر حرفه‌های مرتبط با پزشکی نیست و همکاران آشنایی کاملی با احکام فقه و شریعت در حوزه بیماری و روزهداری ندارند.
تدوین کتاب جامع تحت عنوان «روزهداری و سلامت»
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه "در چند سال اخیر شاهد نگارش مقالات علمی متعددی در این حوزه بودیم"، تصریح کرد: اولین همایش روزهداری و سلامت در سال 83 برگزار شد و متأسفانه وقفه چندساله‌ای در این بخش به‌وجود آمد، اما بعد از این همایش، همکاری‌های مشترکی بین اساتید حوزه و دانشگاه در این خصوص به‌وجود آمد و ما در سال 97 موفق به نگارش و تدوین کتاب جامع تحت عنوان «روزهداری و سلامت» شدیم.
دلشاد ادامه داد: این کتاب، حاصل پژوهش و توصیه‌های برجسته حوزه و دانشگاه در زمینه روزهداری و سلامت است؛ همچنین نگارش این کتاب انگیزه‌ای شد تا همایشی علمی در این ارتباط داشته باشیم تا از نزدیک این تجربیات را به اشتراک بگذاریم و ازاین‌رو این همایش دوروزه برنامه‌ریزی شد و سخنرانان و اساتید همایش نویسندگان این کتاب خواهند بود.
دبیر علمی دومین همایش کشوری روزهداری اسلامی و سلامت افزود: هدف اصلی همایش، آشنایی بیشتر همکاران پزشک با اصول و دانش فقهی در ارتباط با بیماری‌های مختلف در رشته‌های مختلف پزشکی است تا بدانند که چه بیمارانی می‌توانند و چه‌کسانی نمی‌‌توانند روزه بگیرند.
وی اضافه کرد: البته در حوزه آموزش پزشکی، یک ایراد اساسی وجود دارد و آن این است که در کوریکولیوم‌های آموزشی، هیچ مبحثی با این عنوان وجود ندارد و باید این مبحث در سرفصل دروس دانشگاه‌های علوم پزشکی گنجانده شود؛ همچنین باید این نکته مورد تأکید قرار گیرد که در حوزه بیماری‌ها و سلامت نقص اطلاعاتی زیادی داریم و بسیاری از پزشکان در ارتباط با سؤالاتی که بیماران از آنها دارند پاسخ‌های علمی نمی‌‌دهند و بیشتر همکاران نظرات شخصی خود را در این خصوص ارائه می‌دهند که در مواردی این تجویزها با اصول فقه اسلامی همخوانی ندارد.
چاپ 600 مقاله علمی با موضوع روزهداری و سلامت
دکتر فریدون عزیزی، رئیس مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس دومین همایش روزهداری اسلامی و سلامت، اظهار داشت: روزهداری اسلامی به‌عنوان یکی از ارکان و واجبات اسلامی است که سفارش فراوانی در خصوص آن شده و سابقه‌ای نیز در ادیان دیگر دارد.
وی افزود: در طول سالیان دراز راه‌اندازی دانشکده‌های علوم پزشکی در کشورهای اسلامی توجهی به مقوله روزهداری و سلامت نشده بود و خوشبختانه در 30 سال اخیر توجه خاصی به مسائل پزشکی روزهداری شده و تحقیقات زیاد در این بخش انجام شده است؛ در حالی که در 30 سال پیش شاید کمتر از 20 مقاله در این بخش داشتیم، اما امروز در این بخش بیش از 600 مقاله به چاپ رسیده است و امسال هم خوشبختانه بیشترین مقالات را داشتیم.
رئیس دومین همایش روزهداری اسلامی و سلامت اضافه کرد: پزشک مسلمان همواره با این چالش روبه‌رو است که در مقابل سؤالات افراد سالم در برابر روزهداری قرار می‌گیرد و حتی در برابر بیماران نیز با این مشکل مواجه است که چه افرادی می‌توانند روزهداری کنند و گرفتن روزه برای فرد بیمار به چه میزان می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.
عزیزی با بیان اینکه در دهه‌های اخیر پاسخ به این سؤالات قدری راحت‌تر شده است، گفت: خوشبختانه در 4 سال اخیر و با همت برخی از عزیزان پزشک کتابی با عنوان «روزهداری اسلامی و سلامت» نگارش شد که بیش از 40 نفر از اساتید برجسته تحقیقات خود را به این کتاب ارائه دادند؛ البته بعد از نگارش این کتاب به این فکر افتادیم که با برگزاری همایش‌هایی از این دست بتوانیم تبادل نظر را در خصوص این کتاب داشته باشیم و در دو روز برگزاری این همایش سعی خواهد شد تا همه افراد درگیر در حرفه پزشکی اعم از متخصصین تغذیه و حتی پرستاران با مسائل مربوط به روزهداری و سلامت آشنایی کافی را داشته باشند.
رئیس مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: این نکته را نیز باید گفت که امروز در بسیاری از کشورهای اروپایی مسلمانانی نیازمند راهکارهایی در این خصوص هستند و در سال‌های اخیر تحقیقات علمی در این خصوص رشد چشمگیری داشته است. در سال‌های اخیر، ما تلاش‌هایی را در زمینه گنجاندن مباحث علمی مرتبط با سلامت روحی و معنوی در کتب دانشگاهی و آموزشی داشته‌ایم و خوشبختانه وزارت بهداشت و دستگاه‌های تصمیم‌گیر در زمینه دروس آموزشی دانشگاهی همراهی را با ما داشته‌اند.
عزیزی در پایان تأکید کرد: تلاش ما بر این است که مباحث روزهداری اسلامی را طی دوره تحصیل آموزش پزشکی و رشته‌های پیرامونی وارد کنیم. البته بهتر است به‌عنوان واحد درسی مجزا نباشد و برای مثال طی دوره تحصیلی و زمانی که مباحثی مانند فیزیولوژی را می‌گذرانند تغییرات فیزیولوژیکی افراد روزه‌دار نیز ارائه شود و این روند در همه رشته‌های مرتبط با علوم پزشکی ارائه شود؛ امیدواریم درسنامه‌ای نیز برای این منظور نوشته شود و ما شاهد افزایش آگاهی‌های متخصصین و فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی باشیم.
تقدیر اساتید حوزه علمیه از جامعه پزشکی
حجت‌الاسلام فلاح‌زاده، کارشناس مذهبی، با بیان اینکه در این همایش، مسائل فقهی و دینی در زمینه سلامت و روزهداری مطرح است، خاطرنشان کرد: البته مطالب مهم در این حوزه را باید از جامعه پزشکی شنید، اما اینکه چه مسائل فقهی بیانگر تأثیر روزه در سلامت انسان است از مواردی است که باید مورد مشورت متخصصین دینی قرار گیرد. البته روزه یک سری ظاهریات هم دارد که باید رعایت شود تا آثار روحی و جسمی روزه به فرد برسد.
وی ابراز کرد: خوشبختانه به‌همت عزیزان جامعه پزشکی اعم از متخصصین کلیه رشته‌های پزشکی و در رأس آنها آقای دکتر عزیزی کتابی با عنوان «روزهداری اسلامی و سلامت» تألیف شده که جا دارد بنده به‌نمایندگی از جامعه حوزوی از این اقدام تقدیر داشته باشم و پیشنهاد میکنم که این کتاب به سایر زبان‌های زنده دنیا ازجمله انگلیسی و فرانسوی و اردو ترجمه شود تا مورد استفاده همه مسلمانان دنیا قرار گیرد؛ البته توصیه بنده به حوزویان هم این است که این کتاب را مطالعه کنند.
حجت‌الاسلام فلاح‌زاده ادامه داد: هرچند روزهداری یک فریضه اسلامی است و باید همه به آن مقید باشند ولی این به آن معنا نیست که همه باید روزه بگیرند؛ بنابراین نمی‌توان از این موضوع غفلت کرد که در مواردی گرفتن روزه ممکن است به‌ضرر فرد باشد که اظهار نظر در این خصوص به‌عهده پزشکان است تا با علم خود این تشخیص را بدهند که فرد می‌تواند روزه بگیرد یا نه.
حجت الاسلام دکتر داود مصباح فاضل یزدی، استاد مدرسه علمی شهید مطهری نیز در ادامه یادآور شد: بنده در کتاب جامع «روزهداری اسلامی و سلامت» مبحثی با عنوان روزهداری الهی داشته‌ام که در این مبحث آورده شد که هرچند روزه از ضروریات دین اسلام است و فرد روزه‌خوار در نظر علما مرتد است، اما در همین دین مبین آمده است که در شرایطی گرفتن روزه حرام است و آن نظر پزشک متخصص است و اگر متخصص تشخیص دهد که برای روزه‌دار ضرر دارد بر بیمار حجت است و این تکلیف از گردن مکلف ساقط است.
وی افزود: بین علما، ارجاع به متخصص امری ضروری است و در هر علمی ارجاع به متخصص باید صورت گیرد؛ ازاین‌رو اگر تشخیص و تجویز پزشک متخصص مبنی بر ضرر روزه بر فرد است این حکم بر او واجب است که از روزه گرفتن اجتناب کند؛ البته امیدواریم این ارجاع به متخصص در همه رشته‌ها به‌ویژه رشته‌های پزشکی نیز رعایت شود و پزشکان مراجعین خود را در موارد لزوم به متخصصین دین ارجاع دهند.
گفتنی است «همایش کشوری روزهداری اسلامی و سلامت» در تاریخ 17 و 18 بهمن‌ماه 1398 در محل دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد.