استفاده از ابزارهای یکبارمصرف پزشکی برای ده ها بیمار!
چرا انجام اندوسکوپی اینقدر پروسه پرریسکی شناخته شده است؟ چرا احتمال می رود که کسی که اندوسکوپی کرده، می تواند ناقل ویروس هایی مثل هپاتیت B و HIV (بیماری ایدز) باشد تا حدی که از پذیرش خون ایشان به عنوان خون سالم خودداری می گردد؟
آفتاب: اگر اخیرا برای اهدای خون به سازمان انتقال خون مراجعه کرده باشید، در کمال تعجب متوجه می شوید که در کنار سوالا تی مثل ارتباطات جنسی، سفر به کشورها یا مناطق خاص (مثل تایلند، عراق،...) یا اعمال جراحی و دریافت خون اهدایی، سوال جدیدی به لیست اضافه شده است تحت عنوان: آیا در چند ماه گذشته آندوسکوپی انجام داده اید؟!
چرا انجام اندوسکوپی اینقدر پروسه پرریسکی شناخته شده است؟ چرا احتمال می رود که کسی که اندوسکوپی کرده، می تواند ناقل ویروس هایی مثل هپاتیت B و HIV (بیماری ایدز) باشد تا حدی که از پذیرش خون ایشان به عنوان خون سالم خودداری می گردد؟
سعید امیری کارشناس تجهیزات پزشکی در گفت وگو با مردم سالا ری 2 دلیل اصلی را برای این امر مطرح می کند اول این که دستگاه های اندوسکوپی لا زم است به طور صحیح و دقیق، شستشو و ضدعفونی گردند که متاسفانه به خاطر مشکلا ت ذیل این امر ندرتا در ایران انجام می شود:
- تراکم بیمار و عدم فرصت کافی برای انجام شستشو و ضدعفونی بین دو بیمار به ویژه در بیمارستان های دولتی- دانشگاهی و بیمارستان های تامین اجتماعی و حتی بیمارستان های نظامی.
توضیح این که یک سیکل کامل شستشو و ضدعفونی حداقل 15 دقیقه به طول می انجامد.
- ترس پزشکان از خراب شدن دستگاه ها به دلیل شستشو و ضدعفونی مکرر و هزینه های تعمیرات ناشی از آن
- عجله پزشکان برای انجام سریع تر بیماران و تمام شدن کارشان و مراجعه به مطب یا بیمارستان دیگر
- دستی بودن اکثر شستشو ضدعفونی ها و عدم استفاده از ماشین های شستشوی اتوماتیک و یا استفاده از محلول های ضدعفونی نامناسب و ضعیف
علت دوم این است که در حین انجام اندوسکوپی، معمولا از یکسری ابزار برای نمونه برداری، تزریق دارو بداخل بافت معده یا روده، برش پولیپ ها و... استفاده می شود که به دلیل تماس مستقیم با بافت، خون و مخاط بیماران به شدت آلوده بوده و می تواند هر گونه ویروس، آلودگی عفونی و میکروبی را از بیماران قبلی به بعدی ها منتقل کند. ریسک بالا ی این گونه ابزارها(به دلیل وارد شدن به داخل بافت بیمار) در حدی است که لا زم است به صورت استریل برای بیماران استفاده گردند.
این کارشناس تجهیزات پزشکی افزود; ابزارهای اندوسکوپی دو دسته اند:
الف- یکبار مصرف(غیرقابل ضدعفونی و غیرقابل استریل مجدد کردن) که نباید برای 2 بیمار استفاده شوند.
ب- چند بار مصرف(قابل اتو کلا و شدن و استریل شدن)
ابزارهای یکبار مصرف معمولا دارای طراحی ساده بوده و از مواد اولیه بسیار ارزان تولید می شود به طوری که بیماران بتوانند از عهده پرداخت هزینه های آن برآیند. ابزارهای چند بار مصرف معمولا طراحی پیچیده تری داشته و از جنسی است که قابلیت استریل شدن و تحمل دمای بالا ی اتوکلا و(وسیله ای که ابزارهای پزشکی را با دما و فشار بالا استریل می کند) را داشته باشد.
وی با تاکید بر این که; طبق دستوالعمل های بهداشتی و کنترل عفونت، کلیه ابزارهایی که با بافت و خون بیماران در تماس هستند، لا زم است یا قابل استریل شدن باشند(که متاسفانه در ایران تقریبا برای ابزارهای اندوسکوپی انجام نمی شود) و یا از نوع یکبار مصرف استفاده شوند افزود: متاسفانه در کشور ما این ابزارهای ارزان قیمت بارها و بارها استفاده می شوند و در بهترین حالت فقط به یک ضدعفونی ساده و کوتاه و البته ناکافی و ناقص بسنده می شود.( به دلیل نوع طراحی این گونه ابزارها، خون و مخاط طوری به داخل آنها نفوذ می کند که قابل پاک شدن نیست و لذا ضدعفونی کردن ابزار عملا بی فایده و بی اثر است). و این بی توجهی ها توسط افرادی (پزشکان و پرستاران) انجام می پذیرد که به خوبی از نتیجه کار خود و فاجعه بعد آن خبر داشته ولی به راحتی این کار را انجام می دهند.
وظیفه همه ما اطلا ع رسانی به همه هموطنان است تا خودشان مراقب سلا متیشان باشند تا افراد سودجو یا اهمال کار در هر لباسی نتوانند از بی اطلا عی مردم سو»استفاده کرده و سلا متی ایشان را به خطر بیندازند.
این کارشناس تجهیزات پزشکی در پایان 2 پیشنهاد را به بیماران مطرح کرد و گفت: اگر برای اندوسکوپی معده (یا کولونوسکوپی روده و یا برونکوسکوپی ریه) به پزشک یا بیمارستانی مراجعه نمودید: اولا : مطمین شوید که دستگاه به خوبی شستشو و ضدعفونی شده باشد. حتما لا زم است دستگاه بین 10 تا 20 دقیقه( بسته به نوع محلول) در محلول به طور کامل غوطه ور باشد. لذا اگر در آن بیمارستان (یا مطب) یک دستگاه باشد، مریض ها نمی توانند با فاصله 6 - 5 دقیقه از هم اندوسکوپی شوند! اگر شک داشتید می توانید از پرستار بخواهید که دستگاه غوطه ور شده در محلول را به شما نشان دهد تا خیالتان راحت شود. ثانیا: مطمین شوید که ابزاری که برای شما استفاده می شود( اعم از پنس نمونه برداری، سوزن تزریق و...) استریل باشند.
اگر از انواع یکبار مصرف استفاده می شود، لا زم است از بسته بندی های استریل نو باز شوند که مطمین ترین حالت است. اگر از نوع چند بار مصرف استفاده می شوند، یا توسط دستگاه استریل شده اند( مطمین تر از استریل با محلول) که باز هم لا زم است داخل بسته بندی های مخصوص باشند و هنگام مصرف باز شوند و یا توسط محلول ضدعفونی شده است که لا زم است مدت طولا نی( بین 1 تا 10 ساعت) داخل محلول بوده باشند. این حق شماست که نسبت به سلا متی خود حساس و نگران باشید و از پرستار بخش اندوسکوپی و یا پزشک بخواهید که دستگاه ضدعفونی شده، ابزار و بسته بندی آن را به شما نشان دهد و اطمینان خاطر شما را جلب نماید. پرستارها تقصیر را گردن دکترها می اندازند که وقت لا زم را برای ضدعفونی کردن دستگاه در اختیار قرار نمی دهند و یا به خاطر کم کردن هزینه ها و افزایش درآمد از شستشو و ضدعفونی صحیح دستگاه ها و استریل کردن ابزارها و یا دور انداختن ابزار یکبار مصرف مصرف شده جلوگیری می کنند. دکترها هم تقصیر را گردن وضعیت اقتصادی بیمارستان، بضاعت کم بیماران(کم کردن هزینه بیمار)، اهمال کاری پرستاران، تراکم زیاد بیمار و حتی پایین بودن تعرفه های پزشکی! می اندازند.
به گزارش مردمسالاری،امیری ضمن هشدار به مراکز درمانی; شستشو و ضدعفونی نکردن صحیح دستگاه های اندوسکوپی، استفاده مکرر از ابزارهای یکبار مصرف برای تعداد زیادی بیمار، استریل نکردن ابزارهای چند بار مصرف با دستگاه های ویژه(دستگاه های استریل) و استفاده از محلول های ضدعفونی قوی در زمان طولا نی (بستگی به محلول مورد استفاده بین 1 تا 10 ساعت) جنایت در حق بیماران دانست و افزود: مسوولیت این کار با پزشک، پرستار، مسوولین، کنترل عفونت بیمارستان، مسوولین بیمارستان، مسوولین وزارت بهداشت است، چه خود را به بی خبری بزنند و چه نزنند.