□ ميل ويسر
چکيده:
وجود موادسمي و خطرناک شيميايي مختلف در آبهاي درياها و درياچههاي ايالات متحده و کانادا، نگرانيهاي زيادي را در ميان مصرفکنندگان ماهي به ويژه مادران باردار به وجود آورده است. نکته حائز اهميت در اين ميان اين است که کاربرد بسياري از اين سموم، سال هاست که در اين مناطق ممنوع ميباشد. نويسنده بااشاره به اين نکته که هم اينک ايالات متحده بسياري از اين مواد ممنوعه شيميايي را به سراسر دنيا صادر ميکند، معتقد است که براي پاکسازي درياچهها و اقيانوسها، بايد توليد و استفاده از اين آفتکشها و حشره کشها و علفکشهاي سمي و خطرناک، در سراسر دنيا به صورت کامل ممنوع گردد.
من که چند سال پيش، پس از سالها فعاليت در بخش مهندسي شيمي و محيط زيست، بازنشسته شدم، همواره با اين پرسش مواجه بودم که چرا با وجود ممنوعيت طولاني استفاده از خانواده پليکلرايد دوفينل PCB))ها، ما همچنان در آب درياچه سوپريير، شاهد وجود مقداري ثابت از آن هستيم؟ پس از چند سال فعاليت داوطلبانه در سازمان حفاظت از محيط زيست آمريکا (EPA) و فرمانداري ميشيگان، من به نتيجهاي قابل توجه دست نيافتم. به دنبال دو سفر تحقيقاتي به مناطق قطبي کانادا و مروري بر پژوهشهاي انجام شده از سوي دانشگاهها و مؤسسات علمي و پژوهشي مختلف دولتي و غيردولتي دنيا، سرانجام به نتايج خيرهکننده و بهتآوري دست يافتم: وجود اقدامات و فعاليتهاي مفتضحانه و وحشتناک از سوي مقامات دولتي، پاسخي بود که من سالها به دنبال آن بودم.
بگذاريد به اين يافتههاي تکان دهنده، نگاهي بياندازيم: مقدار توکسافين (آفتکشي که به دنبال ممنوعيت کاربرد د.د.ت(DDT) جايگزين آن شد) هم اينک در بدن ماهيهاي قزلآلاي درياچه سوپريير، دوبرابر مقدار PCBها بود. و در عين حال، سمي بودن آن نيز 10 برابر بيشتر است. حجم اين دو ماده (PCBها و توکسافين) در آب درياچه، سال هاست که تغييري نکرده است.
بايد يادآوري نمايم که از سال 1982 ميلادي، استفاده از آفتکش توکسافين ممنوع گرديد. و اگر مقدار اين ماده به 5/1 واحد در هر يک ميليون واحد برسد، ما از اين پسماندها به عنوان پسماندهاي خطرناک ياد ميکنيم. سازمان حفاظت از محيط زيست ايالات متحده که اصليترين مرکز علمي تحقيقکننده در مورد مصرف ماهي و ارائه اطلاعات مرتبط به ساير سازمانهاي علمي به شمار ميرود، چندي پيش توصيه نمود که افراد مقداري اندک از توکسافين را مصرف کنند. تا پيش از فرا رسيدن سال 2004 ميلادي هم، وجود توکسافين در بدن ماهيهاي اين درياچه، علت اصلي توصيه کارشناسان به خوردن اين ماهيها بود.
يک اقدام تکان دهنده دولتي: در سال 2004 ميلادي، مقامات بخش سلامت ايالت اونتاريو و ساير ايالتهاي پيرامون اين درياچه، توصيه به مصرف ماهيهاي اين درياچه را به دليل وجود همين ماده سمي متوقف کردند. هنوز هم هيچ کس به مردم ما نميگويد که مصرف ماهيهايي را که در بدنشان موادي با 10 برابر مقدار مجاز مواد خطرناک و سمي وجود دارد، متوقف نمايند. حالا به تعدادي از پاسخهايي که من سرانجام به آنها دست يافتم، نگاهي بياندازيد:
در سالهاي دهه شصت ميلادي، تکنولوژي کشاورزي در سايه نياز کشورهاي در حال توسعه به توکسافين، ليندان، کلردين و ساير آفتکشها و علفکشهاي ديگر، جهت نجات آنها از گرسنگي، اقدام به صادر نمودن اين مواد شيميايي نمود. اين کشورها نيز هم اينک با داشتن جمعيتي انبوه، بخش زيادي از توليداتشان را به کشورهاي ما صادر ميکنند. به علاوه، وجود آفتکشها و حشرهکشهاي ممنوعهاي که آنان همچنان از آنها استفاده مينمايند، به آلوده نمودن هوا و آب ها ي ما منجر مي‌شود. در يک نگاه جهاني، ما شاهد حضور PCBها در سراسر خاک قاره بزرگ آمريکا هستيم و البته با حرکت به طرف سرزمينهاي شمالي، مقدار آنها کمتر ميگردد. وضعيت آفتکش ليندان کاملاً متفاوت است: چرا که در آبهاي نواحي قطبي، مقدار آن 40 برابر مقدار اندازهگيري شده در آبهاي مناطق معتدل کره زمين است. به هرحال، ما شاهد وجود مقدار نگرانکنندهاي از اين سموم شيميايي در درياهاي بزرگ، درياچههاي کوهستاني، آبهاي مناطق قطبي و همچنين درياچه لابرگ هستيم. در اين ميان، مطالعات صورت گرفته بر روي زنان باردار ساکن ايالت «اينيوت» نشانگر مصرف 4 برابر حد مجاز آفتکش توکسافين، به دليل استفاده از گوشت پستانداران دريايي ميباشد. توکسافين، پيسيبيها (پلي کلرايدهاي دوفنيل و يا PCBها)، کلردين و ساير آفتکشها و علفکشهاي ممنوعه، درياچههاي ما را ترک نخواهند نمود، مگر اينکه استفاده از همه آنها در سراسر مناطق دنيا ممنوع گردد. بيترديد مخفي کردن اين مشکل، باعث از بين رفتن آثار آن و يا بهبود شرايط کنوني ما نخواهد شد و پيشنهاد های خوش بينانهاي هم که از سوي برخي از مقامات دولتي در جهت اختصاص يک بودجه 20 ميليارد دلاري براي پاکسازي درياچه هاي ما ارائه گرديده، نخواهد نتوانست گامي قابل توجه در حذف و يا کاهش مقدار موادشيميايي بسيار سمي موجود در آبهاي درياچههاي ايالات متحده بردارد. در نهايت، آرزوي من، آشکار شدن همه حقايق موجود در حوزه درياچههاي کشور ما و در عين حال، تلاش رهبرانمان براي انجام اقداماتي اثربخش و مفيد و نه مخفي کردن اصل مشکل است.
منبع: www.Madison.com
به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، شماره 58