آنفولانزا یکی از بیماریهای شایعی است که در فصول سرد سال بسیاری از افراد را به خود درگیر خواهد کرد. این بیماری که توسط ویروس آنفولانزا ایجاد میشود، در گروههای پرخطر میتواند با دردهای شدید و دوره طولانی بیماری همراه باشد.
ویروس آنفولانزا با درگیر کردن بینی، گلو و ریهها، باعث شروع ناگهانی علائمی چون تب، لرز، درد عضلانی شدید و خستگی مفرط میشود، این عارضه در موارد معمول خودبهخود بهبود مییابد، اما در گروههای پرخطر مانند سالمندان، کودکان، افراد دارای بیماریهای مزمن میتواند منجر به عوارض جدی مانند ذاتالریه شود.
به طور معمول برای پیشگیری از ابتلاء به آنفولانزا گفته میشود واکسن بزنید، اما باید بدانیم که واکسن آنفولانزا تنها زمانی مؤثر است که سویههای واکسن از نظر آنتیژنی با سویههای اپیدمی مطابقت داشتهباشند.
درمان آنفولانزا باید از دو جنبه مورد توجه قرار گیرد: کاهش علائم و تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس. طب ایرانی تاکید ویژهای بر استفاده از گیاهان دارویی و مواد طبیعی دارد که میتوانند به طور مستقیم یا غیرمستقیم به افزایش توان دفاعی بدن کمک کنند.
در همین راستا با تبسم ارشادی فر متخصص طب ایرانی گفتگویی داشتیم.
حجامت برای پیشگیری از آنفولانزا مناسب است؟
ارشادی فر: در آستانه فصلهای سرد برای پیشگیری از آنفولانزا و سرماخوردگی برخی ملاحظات غذایی مناسب فصل پاییز بسیار دارای اهمیت است. برای افراد ۱۲ تا ۶۰ سال، انجام یک حجامت عام در ابتدای پاییز میتواند بهعنوان یک اقدام کمکی و نوعی پیشگیری از آنفولانزا به شمارمی رود. بادکش قبل از حجامت باعث تحریک عروق لنفاوی و افزایش حرکت مایع میانبافتی میشود و از این جهت، برخی آن را تقویتکننده سیستم بدن میدانند.
حجامت زیر چانه در کودکان و افراد کمسن، بهعنوان نوعی پاکسازی غدد لوزهها مطرح است، این اقدام باید صرفاً توسط پزشک متخصص انجام شود و افراد غیرمتخصص مجاز به انجام آن نیستند. مزاج پاییز در طب ایرانی سرد و خشک (سوداوی) در نظر گرفته میشود و مصرف برخی غذاها مانند بادمجان، عدس یا خوراکیهای دارای ادویه زیاد، برای این فصل مناسب نیست؛ زیرا این مواد از نظر طب سنتی سودازا محسوب میشوند.
توصیههای تغذیه طب ایرانی برای آنفولانزا چیست؟
ارشادی فر: افراد میتوانند روزی یک تا دو بار از گریپفروت استفاده کنند. کسانی که مشکل معده ندارند، میتوانند صبح ناشتا یک عدد گریپفروت را چهار قاچ کرده و آب آن را مصرف کنند. افرادی که دچار زخم معده هستند، بهتر است میوه را از وسط نصف کرده و پس از افزودن مقدار کمی شکر، آن را با قاشق میل کنند. افراد سالم میتوانند روزانه یک تا دو عدد شلغم مصرف کنند، این اقدام به تقویت بدن و پیشگیری از بیماریهای فصلی کمک میکند.
برای افرادی که دچار سرفه و علائم سرماخوردگی میشوند، سوپ و آش پاییزی درست کنند و در آن از موادی مانند کدو حلوایی، کدو سبز، گشنیز، جعفری، جو، برنج و آب مرغ استفاده شود، افزودن آب نارنج پس از پخت به عنوان چاشنی بهترین بوده و تأثیر مثبت روی حفظ رطوبت بدن دارد. همچنین اگر فرد هنوز سرما نخورد، میتوان در سوپ شلغم رندهشده یا یک عدد لبو کوچک روز در میان افزود که به پیشگیری کمک میکند.
تفاوت آنفولانزا و سرماخوردگی چیست؟
ارشادی فر: آنفولانزا و سرماخوردگی هردو نوعی بیماری ویروسی هستند اما علائم آنها با هم متفاوت است، آنفولانزا شامل تب بالا، گلودرد، آبریزش بینی، بدن درد، سردرد و سرفه است و شدت علائم معمولاً بیشتر از سرماخوردگی است. برای افراد با سیستم ایمنی ضعیف، کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران تحت شیمیدرمانی، واکسن آنفولانزا توصیه میشود تا از عوارض شدید جلوگیری شود. اما افراد سالم و با سیستم ایمنی قوی معمولاً میتوانند در برابر این ویروس مقاومت داشته باشند.
مصرف سوپ کدو حلوایی میتواند به کاهش سرفه و تقویت بدن کمک کند. همچنین استفاده از دمنوشهای ترکیبی مانند آویشن، بابونه، پنیرک و بنفشه به پاکسازی بدن و حفظ رطوبت کمک میکند. دمنوش باید در لیوان آب جوش به مدت ۱۵ دقیقه دم کشیده و روزانه سه تا چهار بار مصرف شود. یک یا دو بار مصرف تأثیر چندانی ندارد. همچنین مصرف پرتقال، آب لیمو شیرین به دلیل وجود. ویتامین سی در آنها در بهبود آنفولانزا و سرماخوردگی مؤثر هستند.
تغذیه متعادل، سوپهای گرم پاییزی، شلغم و لبو و مصرف دمنوشهای گیاهی بهترین راهکارهای طبیعی برای حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماریهای فصلی محسوب میشوند.
دمنوشهایی که برای کاهش علائم سرماخوردگی مفید هستند؟
ارشادی فر: یکی از روشهای بسیار مؤثر برای رفع احتقان سینوسها و کاهش علائم سرماخوردگی، بخور آب داغ با گیاهان دارویی مانند تخم گشنیز، نعناع، پونه و آویشن است. کافی است این گیاهان در یک قابلمه آب جوش ریخته و روی سر خود حولهای انداخته و بخور بدهید. این کار به تخلیه اخلاط از سینوسها کمک میکند و در کاهش گرفتگی بینی و سرفه مؤثر است.
برای کاهش سرفه و تسکین گلو، میتوان از شربتهای گیاهی شامل آویشن و گل ختمی استفاده کرد. این شربتها در طب ایرانی بسیار قدیمی و کاربردی هستند و به باز شدن مجاری تنفسی کمک میکنند.
اگر علائم آنفولانزا ادامه پیدا کرد یا تب بالا و سرفه شدید شد، ممکن است یک عفونت باکتریایی ثانویه ایجاد شده باشد و در این صورت مراجعه فوری به پزشک متخصص ضروری است. آنفولانزا یک بیماری ویروسی است و معمولاً به آنتیبیوتیک نیاز ندارد، اما در صورت عفونت باکتریایی، پزشک میتواند داروی مناسب تجویز کند. حتی در صورتی که داروی ضدویروس مصرف شود، استفاده همزمان از دمنوشها و روشهای سنتی میتواند به تسریع بهبود کمک کند.
استفاده چه مواد غذایی در طول درمان بیماری مناسب نیست؟
ارشادی فر: در طول دوره سرماخوردگی یا آنفولانزا باید از مصرف ماست، دوغ، سرکه و آب لیمو خودداری کرد، زیرا این مواد میتوانند مجاری تنفسی را تحریک کرده و سرفه را تشدید کنند. به جای آن، مصرف سوپهای گرم و آشهای حاوی کدو حلوایی و سبزیجات تازه توصیه میشود.
دمنوشها باید به مدت ۱۵ دقیقه در آب جوش دم شوند و روزانه سه تا چهار بار مصرف شوند تا اثرگذاری مطلوب داشته باشند و نباید به تعداد کم مصرف شوند.
ترکیب روشهای طبیعی مانند بخور گیاهی، دمنوشها، شربتهای سنتی و سوپهای پاییزی با مراقبتهای پزشکی و رعایت رژیم غذایی مناسب، بهترین راهکار برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفولانزا در فصل سرد است.