بسم الله الرّحمن الرّحيم
و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّاهرين و لعنة الله على اعدائهم اجمعين
کاربر عزیز، از شما تقاضا داریم استفاده از این متن (مطالعه، ارسال و ...) را با تلاوت یک صلوات، (هدیه به ساحت قدسی مادر گرامی حضرت صاحب الامر (روحی فداه) و به نیت تعجیل در فرج ایشان) همراه کنید. خدایتان جزای خیر دهاد.
طرح تکامل کودکی؟!
امروز جلسه‌ای بودم در وزارت بهداشت، درباره طرح تکامل کودکی (به عنوان دانشجو در جلسه شرکت داشتم):
اینکه این طرح همه چیزش خوبه یا نه، بماند اما کلیت و مقدمه ش اینکه، باید برای داشتن انسان های سالم در آینده، به کودکی اونها توجه کرد.
این کودکی، از لحظه لقاح (و خب حتی پیش از اون) آغاز میشه.
بیشترین رشد مغز انسان از هفته ۲۰ تا تولد هست. بعد، از تولد تا دوسالگی. و هرچی سن بالاتر میره میزان رشد مغز کمتر میشه.
يعنی توجه به تکامل کودک زیر دو سالگی خیلی اهمیت داره (نظریه ۱۰۰۰ روز اول زندگی).
سیناپس ها و ارتباطات بین سلول های مغزی هم در ابتدای زندگی بسیار قابل توجه هستن و تعیین کننده برای کل زندگی فرد!
چیا باعث این رشد و تکامل میشه؟
محرک های محیطی.
چطوریه که وقتی از یک عضله کار میکشیم، قوی و حجیم میشه؟ مغز هم همینه. وقتی ازش کار میکشیم، کارایی‌ش افزایش پیدا میکنه (تعداد سلول‌ها از تولد به بعد دیگه زیاد نمیشه اما ارتباطات بینشون شکل میگیره)
حالا کاری که باید در عمل کرد برای بالابردن رشد و تکامل مغز و افزایش هوش و ادراک فرد، همین توجه به کودک و کودکی هست:
- مراقبت دوران بارداری (تغذیه سالم بارداری، حرف زدن با جنین،…)
- کتاب خوندن برای کودک
- بازی (خصوصاً با اسباب بازی دست ساز خانگی)
- حذف و کاهش screen time (= زمانی که کودک به تلویزیون یا گوشی یا رایانه یا... نگاه میکنه. چه کارتون چه بازی چه سی‌دی آموزشی!!). زیر دوسال این زمان باید «صفر» باشه (متاسفانه خانواده هایی رو می‌بینیم که جلو بچه ۹ ماهه گوشی میذارن برا غذا خوردن!!) زیر ۵ سال حدود ۱ تا ۲ ساعت.
- کاهش و حذف خشونت فیزیکی و کلامی
- توجه به تکامل معنوی و انتقال ارزش ها
و...
خلاصه، جلسه درباره تدوین این طرح بود با حضور دستگاه های مختلف (آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد، بهزيستی، صداوسیما و…)
هرکس از دیدگاه شغل و جایگاه خودش نکاتی گفت که خوب و قابل توجه بودن. من هم نفر آخر، دست گرفتم بالا تا صحبت کنم.
گفتم:
مطالب خوبی استاد ارائه فرمودند؛
تکاملی که مغز پیدا میکنه با محرک ها، سیناپس‌هایی که برقرار میشه با بازی، با ارتباطات بیرونی، با تمرین و توجه.
من مادر ۵ فرزند هستم و اینجا به شما میگم اون چیزی که در واقعیت بهترین بستر رو برای این محرک ها فراهم میکنه، خواهر و برادر هست!
شما محرک و تقویت کننده ای بهتر از خواهر و برادر برای یک کودک پیدا نمیکنید. بازی های مداوم، ارتباطات زیاد، آموزش های بین اونها، تکلم و مکالمه های زیاد، کتاب خوندن ها با هم، حتی دعواها، همه اینها داره بچه رو مغز بچه رو شخصیت بچه رو رشد میده.
و بله در کنارش آگاهی و مهارت مادر هم لازمه.
اعضای جلسه به نشان تایید سر تکان می‌دادند، مخصوصاً ریاست جلسه که همراه و موافق بود.
در ادامه گفتم:
پس وقتی اینطور هست، ما باید اسناد و قوانین دیگه- مثل قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت- رو خیلی دقیق در این سند ببینیم و بهش توجه کنیم به عنوان اصل!
هم بحث خانواده محوری که بزرگواران اشاره کردند (دیدن کودک در بستر خانواده)، و هم بحث تعدد فرزند.
يعنی یکی از راهبردهای اصلی ما برای ارتقاء تکامل کودکی، برای نمو متوازن کودکان، باید مقابله با تک فرزندی و ترویج چندفرزندی باشه! داشتن خواهر و برادر باشه! حمایت از خانواده چندفرزندی باشه!
اگر همین جمله رو، یه سند از WHO یا یه رفرنس غربی بگه، ما میاریم اینجا و میگیم به به چه درست، چه منطقی، چه نقطه زن!
اما حالا که درک و منطق خودمون داره به این موضوع دلالت میکنه، چرا نباید این نکته رو به عنوان یک راهبرد مؤثر مورد توجه و دقت قرار بدیم؟
آخر جلسه استادِ ارائه دهنده، خواست که بمونم و تأکید کرد این نکات درسته و باید به سمت تغییر ذائقه مردم بریم با همکاری های همه جانبه.
من هم از فرصت استفاده کردم و گفتم:
تو ارائه به دوران جنینی هم اشاره کردید. آرامش مادر و استرس نداشتن مادر چقد مؤثره در سلامت جنین؟ و ما چه بر سر آرامش مادر باردار آوردیم؟ اون استرسی که برخی از کادر درمان میدن به مادران باردار منافات نداره با این حرفها؟ روند غربال‌گری رو قانون اصلاح کرده اما همچنان متخصصین زنان دارن برای همه انجام میدن!! خب این کار نه علمیه نه اخلاقی!
پی‌نوشت:
منظور، تک فرزندی های انتخابی هست؛ خانواده هایی که فکرمی‌کنن دارن به فرزندشون لطف و خدمت میکنن که تک فرزند نگهشون داشتن؛ تک فرزندی رو ارزش میدونن.
تک و کم فرزندی های اجباری (ناباروری ثانویه) رو خود خداوند حکیم و مهربان جبران میکنه ان‌شاء‌الله!