دکتر زهره الهیان؛ رئیس فراکسیون طب سنتی مجلس شورای اسلامی در برنامه پرسشگر شبکه آموزش سیما با بیان این که طب ایرانی، ظرفیت عظیم تاریخی 7 هزار ساله است که طی نسل‌های گذشته به ما رسیده، اظهار کرد: این طب بخشی از علم پزشکی و سلامت است که می‌تواند مکملی برای طب مدرن باشد.
وی افزود: طب ایرانی در سازمان جهانی بهداشت با تلاش وزارت بهداشت و دفتر طب ایرانی و مکمل این وزارتخانه، ثبت شده است. مجلس، جایگاه قانونگذاری و نظارت است و در این حوزه نیز داشته‌های طب سنتی می‌تواند درمان با هزینه و عوارض جانبی کمتر و اثرگذاری بیشتر داشته باشد و در بند 12 سیاست های کلی سلامت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری نیز بر ادغام طب سنتی با طب کلاسیک در نظام سلامت در حوزه آموزش، درمان، پژوهش و ارائه خدمات تاکید دارد.
لزوم ارتقای ساختار طب ایرانی در وزارت بهداشت
این نماینده مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: مطالبه ما از سوی فراکسیون طب سنتی از وزارت بهداشت، ارتقای ساختار طب ایرانی بوده است چون تا ساختار ارتقا نیابد و به معاونت تبدیل نشود، تلاش اثرگذاری در ادغام طب ایرانی در نظام سلامت، نخواهیم داشت. در حوزه نظارت هم باتوجه به فضای نابسامان و اینکه هر فردی خودش را مدعی طب سنتی می‌داند مشکلاتی وجود دارد در حالی که طب ایرانی مورد تاکید، علمی و آکادمیک است.
الهیان با بیان اینکه ایجاد معاونت طب ایرانی و مکمل در هیئت دولت مصوب شده است، گفت: ایجاد این ساختار هم در بدنه وزارت بهداشت و هم در مجلس، مخالفانی دارد و برخی اختلاف دیدگاه‌ها هم وجود دارد اما سازمان امور استخدامی از نظر محدودیت ساختاری، ایجاد معاونت طب ایرانی و مکمل در وزارت بهداشت را هنوز نپذیرفته است.
الهیان با بیان اینکه منکر دانش و علم روز دنیا نیستیم، بیان کرد: گسست تاریخی بین طب ایرانی و مدرن به خاطر تفکر غرب گرا در کشورمان ایجاد و تصور شد که دانشمندان و پیشینیان ما هیچ چیزی نمی‌دانستند و ما می‌خواهیم یک سازه جدید ایجاد کنیم. زمانی کتب پزشکی به زبان فارسی نگارش می‌شد و الان این اشکال از نظام سلامت است که در پزشکی عمومی، هیچ جایی برای طب ایرانی نداریم.
وی با انتقاد از آشفتگی موجود که حاصل از فعالیت برخی افراد تحت عنوان طب اسلامی است، یادآور شد: علت آن، نبود ساختار مناسب در وزارت بهداشت برای نظارت بر فضای آشفته کنونی است که هر فردی خود را مدعی می‌داند. در مسیر آکادمیک و منطقی، طب ایرانی باید احیا شود اما اینکه هر کسی مدعی طب سنتی و ایرانی است و به خودش اجازه می‌دهد در امور درمان دخالت کند به این خاطر است که در وزارت بهداشت، اجازه نداده‌اند، ساختار مناسبی وجود داشته باشد.
رئیس فراکسیون طب سنتی مجلس تاکید کرد: اگر قرار است درمان بر اساس آموزه‌های طب سنتی انجام شود، باید بر اساس استانداردها و مبتنی بر شواهد باشد و الان طب سنتی آکادمیک کشورمان، از فیلتر مبتنی بر شواهد گذشته است و توانسته‌ایم رتبه چهارم تولید علم دنیا در این حوزه را داشته باشیم؛ خیلی از مقالات علمی کشورمان بر اساس کارآزمایی‌های بالینی است که به آزمایش گذاشته شده است.
مقاومت برخی پزشکان در برابر ارتقای ساختار طب سنتی
الهیان افزود: مجله‌ای در فرهنگستان علوم پزشکی کشورمان که یک نهاد آکادمی هر کشور است، وجود دارد که همه مقالات مرتبط با طب سنتی در آن چاپ می‌شود. تدابیری در طب سنتی حتی در اصول تغذیه داریم که از بیماری‌های مختلف از جمله قلبی و عروقی، پیشگیری می کند و برخی افراد مخالف طب سنتی، نسبت به آنها بی توجه هستند.
وی تصریح کرد: برخی افراد از فضای آشفته و بدون نظارت طب سنتی در کشورمان، سوء استفاده و کاسبی می کنند و در وزارت بهداشت، ساز و کاری نداریم که بر این فضا، نظارت کند چون عده‌ای از اساتید و جامعه پزشکی، در برابر طب سنتی مقاومت کرده و اجازه نداده‌اند ساختار طب سنتی، ارتقا پیدا کند تا بتواند برای بهبود وضعیت، نظارت کند.
رتبه چهارم ایران در تولید علم طب سنتی
در ادامه دکتر حسین رضایی زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به ورود طب سنتی به دانشگاه‌های علوم پزشکی از 16 سال پیش تاکنون، گفت: احیای طب ایرانی، مسلتزم برخی اتفاقات است که خوشبختانه دستاوردهای بزرگی در این حوزه داشته‌ایم. در دو سال گذشته بر اساس رتبه بندی جهانی، ایران رتبه چهارم تولید علم در حوزه طب مکمل را بدست آورده است و رتبه‌های اول تا سوم، مربوط به چین، هند و آمریکا است.
66 درصد مردم تهران از طب ایرانی استفاده می‌کنند.
وی از فعالیت 8 دانشکده طب سنتی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور خبر داد و گفت: در مجموع 21 دانشکده و گروه طب ایرانی و مکمل در سطح کشور فعال هستند و فرصت بسیار خوبی در حوزه پژوهش و تولید علم در حوزه طب ایرانی وجود دارد. در دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیش از 80 درصد از مقالاتی که در مجلات خارجی منتشر شده، مربوط به مطالعات کارآزمایی‌های بالینی است که برخی نیز منجر به محصولات و دارو از سازمان غذا و دارو شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، روند رشد علمی در حوزه طب ایرانی را مثبت ارزیابی و تصریح کرد: شرط ورود به رشته طب سنتی، فارغ التحصیلی در رشته‌های پزشکی یا داروسازی است و این افراد با دانش نوین کاملا آشنا و مسلح به ابزارهای تشخیصی، درمانی و دارویی پزشکی جدید هستند.
رضایی زاده تاکید کرد: طب ایرانی آکادمیک در فضای دانشگاهی، احیا می‌شود و همه کارآزمایی‌های بالینی در این حوزه، تابع قوانین موجود علمی دنیا و متدلوژی روز است که برای آن کد اخلاق دریافت می‌شود و نتایج آن، مستند و مورد پذیرش معتبرترین مجلات علمی دنیا است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران از رشته طب سنتی به عنوان رشته‌ای وزین و متقن یاد کرد و گفت: این رشته، علمی، آکادمیک، اخلاق مدار و پژوهش محور است و با استفاده از ابزارهای پژوهش مبتنی بر شواهد، کار می‌کند.
وی با اشاره به انتشار مقاله ای در مجله پایش، گفت: در این مطالعه که در سال 87 چاپ شده، 66 درصد از مردم تهران از طب سنتی استفاده می‌کرده و یا به آن علاقه مند بوده اند در حالی که دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران سال 86 تاسیس و سال 91، فارغ التحصیل داشته است. بنابراین توجه، نیاز و علاقه مندی مردم نسبت به طب سنتی وجود داشته است.
وی با تاکید بر اینکه در دنیا تمام دولت‌ها برای توسعه آکادمیک و منطقی طب‌های مکمل ورود کرده‌اند، افزود: اگر چین، هند و کره جنوبی را در این زمینه کنار بگذاریم؛ در پارلمان انگلستان، تاکید می‌کنند که اگر مردم به سمت طب‌های مکمل گرایش دارند، پزشک و دانشجوی پزشکی باید اصول آن را فرا بگیرد و بتواند بیماران را راهنمایی کند. چرا از سال 2004 در 23 دانشگاه بزرگ آمریکا، آموزش دو واحد آشنایی با طب مکمل، اجباری شده است؟ الان سه سال است که به دانشجویان پزشکی در کشورمان اصول طب ایرانی آموزش می‌دهیم و برای ما عجیب است که هر زمان بحث های مربوط به توسعه علمی و منطقی طب ایرانی مطرح می شود، فضای رسانه های خارجی فارسی زبان که هیچ نسبتی با کشورمان ندارند، گرم می‌شود؟
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با انتقاد از اینکه برخی پزشکان در فضای مجازی، زالو درمانی را معادل با ویزیت پزشک عمومی دانسته‌اند، گفت: زالو درمانی در طب سنتی را می‌توان با تعرفه نوار مغزی و آزمایشات غیرضروری هم مقایسه کرد. در آمریکا از سال 1998 به دنبال مصوبه مجلس، یکی از 27 موسسه NIH مربوط به طب مکمل بوده است و الان رتبه سوم جهان در تولید علم طب سنتی و 142 میلیون دلار، امسال بودجه دارد.
وی ادامه داد: بر اساس آمار، 28 درصد از مردم آمریکا، طب مکمل را به صورت روتین و پزشکان آمریکایی هم مبتنی بر شواهد، از طب مکمل استفاده می‌کنند.
رضایی زاده با بیان اینکه 26.6 درصد از مردم آمریکا نسبت به طب مدرن در بیماری‌های سخت درمان، رویکرد منفی دارند، گفت: در حوزه درمان سرطان، 92 درصد از بیماران از یکی از انواع طب مکمل در طول درمان استفاده می‌کنند.
وی با اشاره به سختگیری زیاد سازمان غذا و دارو برای داروهای گیاهی، گفت: در سازمان غذا و دارو، اداره کل فرآورده‌های سنتی، گیاهی و طبیعی فعال است که طبق استانداردهای بین المللی و سختگیرانه‌تر از بسیاری از کشورها از جمله سوییس، مجوز ارائه می‌شود و تخصص داروسازی سنتی در کشور وجود دارد که به تداخلات و همپوشانی داروها می‌پردازند. داروهای متعددی در کشور تولید و تجاری شده که به طور میانگین، کارآزمایی بالینی آنها 10 سال طول کشیده و از سازمان غذا و دارو با تمام سختگیری‌ها، مجوز گرفته است.
طب مدرن از طب سنتی برآمده است.
در ادامه بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه بخشی از جامعه پزشکی با مفهوم طب سنتی و ایرانی، مشکل دارند، گفت: سنت‌های طبی مانند سردی و گرمی در خانواده ها وجود داشته و مورداستفاده بوده است اما از چندین دوره قبل در وزارت بهداشت، تصمیم گرفته شد که دانشکده‌ها و پژوهشکده‌هایی برای تحقیق در مورد مسائل طب سنتی، راه اندازی شود.
وی ادامه داد: با وجود این، دانشکده‌های طب سنتی به جای تحقیق، به آموزش مشغول شدند. با تحقیق بر روی بیماریها مشکلی نداریم اما باید تمام اصول و استانداردها رعایت شود و محقق نسبت به نتیجه آن، ذهنیت نداشته باشد.
زمانی با بیان اینکه کل طب مدرن از طب سنتی برآمده است، گفت: دغدغه بنده از طب سنتی، سست شدن بنیان های علم و آسیب به علم مدرن است. حمایت‌ها از گسترش طب سنتی در سال‌های اخیر خیلی بیشتر شده است اما نوعی بی‌تفاوتی در افراد علمی نسبت به طب سنتی ایجاد شده است. دانشگاه قبل از آموزش، باید ایمان و اعتقاد به آموزش را یاد بدهد.
وی با بیان اینکه بخشی از مردم نسبت به مدرنیته، تردید و مخالفت دارند، گفت: برخی بیماران، در برابر مصرف دارو، مقاومت دارند و وقت پزشک صرف متقاعد کردن برای مصرف دارو می‌شود. در چنین شرایطی که برخی افراد ذهنیت مناسبی نسبت به دارو و درمان رایج ندارند و با مدرنیته مشکل دارند، حتماً به درمان و داروهای جایگزین رجوع می‌کنند.