بسم الله الرّحمن الرّحيم
و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّاهرين و لعنة الله على اعدائهم اجمعين
کاربر عزیز، از شما تقاضا داریم استفاده از این متن (مطالعه، ارسال و ...) را با تلاوت یک صلوات، (هدیه به ساحت قدسی مادر گرامی حضرت صاحب الامر (روحی فداه) و به نیت تعجیل در فرج ایشان) همراه کنید. خدایتان جزای خیر دهاد.
روایت شجاعت حضرت حمزه (ع) الگویی برای تربیت فرزندان
«چرا تو این گونه با برادرزاده‌ام رفتار می‌کنی مگر نمی‌دانی من به آیین او درآمده‌ام» این‌ها بخشی از سخنان حضرت حمزه (ع) خطاب به یک فرد مشرک است، این شجاعت حمزه توانست دینش را به دین اسلام به بهترین نحو ادا کند، حال بعد از 1400 چگونه ذره‌ای از شجاعت حمزه را در وجود فرزندمان پرورش دهیم؟
در میان آسمان و زمین صدای «رضوان» ملکه الهی به گوش رسید که می‌خواند «لا سیف الا ذوالفقار و لافتى الا على» و پیامبر (ص) شاهد جانفشانی امام علی (ع) است او را از مضمون پیام آگاه ساخت و امیرالمؤمنین در غزوه احد با شنیدن چنین خبری اشک مهمان چشمانش شد، اما آن سوی میدان پیکر 69 شهید احد که با تمام وجود از اسلام و وجود مقدس حضرت محمد (ص) دفاع کردند، بر زمین افتاده بود، خبری از عموی شجاع پیامبر (ص) نبود، همه نگران بودند و به دنبالش می‌گشتند و بالاخره قاصد خبر از نحوه شهادت سالار جبهه اسلام گفت و این آغازی شد بر غمی جانسوز که حتی بعد از رحلت پیامبر (ص)، حضرت فاطمه زهرا (س) ادامه‌دهنده برگزاری مراسم سوگواری اقامه عزای حمزه در بر سر مزارش بود.
شخصیت بی‌بدیل حضرت حمزه (ع) در دوران کفر و شرک و حمایت قاطعانه‌اش از آخرین فرستاده الهی ما را بر آن داشت تا از کارشناس فقه تربیتی حجت‌الاسلام هادی عجمی بپرسیم که چگونه می‌توانیم شجاعت و غیرت حضرت حمزه (ع) درباره دین را به فرزندانمان آموزش دهیم.
او در ابتدا با اشاره به اینکه از راهکارهای ازدیاد غیرت و شجاعت دینی، در بعد شناخت‌افزایی، تقویت باور و اعتقاد به دین است، می‌گوید وقتی کسی واقعاً به دین اعتقاد داشته باشد و برای آن اهمیت قائل شود، برایش جانفشانی می‌کند. برای خواندن این راهکارهای تربیتی با ما همراه باشید:
شجاع بودن با این سه بُعد در وجودتان می‌نشیند.
تربیت سه بعد دارد، وقتی این سه بُعد تربیتی در خانواده، مدرسه و یک محیط تربیتی کامل انجام بگیرد آن فرد کامل تربیت می‌شود. به طور مثال در بحث «شجاعت»، بعضی اوقات افراد فکر صحیحی از شجاعت ندارند، نمی‌دانند شجاعت چیست؟ حتی فرقش با ترس چیست؟ اصلاً چه جاهایی لازم است طرف شجاعت بورزد؟ یا اگر در یک جایی به خاطر مصلحت از حق دفاع نکرد این ترس است یا شجاعت؟ بی باکی زیاد آن طرف شجاعت چیست؟ این‌ها مسائلی است که نیاز به تبیین دارد.
در اینجا توجه به «گرایش» لازم است که ببینیم چه موضوعاتی گرایش انسان را تقویت می‌کند، از مهم‌ترین موضوعاتی که گرایش انسان را تقویت می‌کند «الگو» است. امروز الگوهای زیادی به نام افراد شجاع ترسیم می‌شود، اما شاید شجاعت را تقویت کند، اما چیزهای دیگر را خراب می‌کند. به طور مثال شجاعت را تقویت می‌کند اما غیرت دینی را کم می‌کند، زیرا این نوع شجاعت برای دین به کار نرفته است.
حجت‌الاسلام عجمی می‌گوید حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) کاملاً شجاعت را به خاطر امنیت پیامبر (ص) و دین به کار برد، وگرنه در آن زمان انسان‌های شجاعی مانند عمر بن عبدودها بودند، اما هیچ کدام از آن‌ها حمزه نشدند، پس در الگو دهی مهم است که الگوهای شجاع دینی انقلابی را مطرح کنیم.
این کارشناس فقه تربیتی می‌افزاید در این قضیه متأسفانه کم‌کاری کردیم، الان چقدر توانستیم در گفت‌وگوی خانوادگی شجاعان واقعی مانند شهید سلیمانی، شهید بابایی، شهید فهمیده و غیره را ترسیم کنیم. زیرا اگر این الگوها خوب ترسیم شوند، خود به خود به عنوان الگو قرار می‌گیرند، وقتی به عنوان الگو قرار گرفتند برای آن فرد انگیزه می‌شود که او هم می‌تواند شجاع باشد.
گاهی خودتان را شجاع فرض کنید!
تا اینجا برایتان از این گفتیم که چگونه می‌توان گام‌های اولیه الگو شجاع را برای فرزندتان بردارید، گام بعدی این است که با اقدامات فرهنگی؛ رفتارسازی و اصلاح رفتار صورت گیرد. زیرا در اصلاح رفتار است که موانع یک رفتار شجاعانه برداشته شود.
البته در اینجا از کلیدواژه «صبر» کمک می‌گیریم، به این صورت که در بعد رفتاری می‌گویند خودتان را به صبر بزنید تا صبور شوید، بله! به همین راحتی، تظاهر به شجاع بودن می‌تواند کارساز شود، فرض کنید در مدرسه یا محیطی شبیه مدرسه در نمایشنامه‌ای فرزند شما، شخص یک انسان شجاع را داشته باشد یا بردن دانش‌آموزان به راهیان نور باعث می‌شود که آن‌ها با فضاهای شجاعانه ارتباط بگیرند.
راهکارهای طلایی برای حذف موانع شجاع بودن
بماند گاهی اوقات فرزندانمان نمی‌توانند شجاع باشند و در برابر شجاع بودن مقاومت می‌کنند، چه کار کنیم تا موانع شجاع بودنشان را کنار بگذاریم؟ مخاطب اول در اینجا، شما والدین گرامی هستید، زیرا یکی از اموری که مانع از شجاعت بچه‌ها می‌شود این است که فرزندانمان را هنوز «بچه» فرض می‌کنیم، به آن‌ها کار نمی‌سپاریم یا اگر کار هم بسپاریم مدام وسط کارشان وارد می‌شویم، اجازه نمی‌دهیم یک جاهایی بروند و تجربه کنند، حتی اگر هم خراب کنند، سریع وارد می‌شویم، به همین راحتی شجاعت و قدرت انتخاب را فرزندتان می‌گیرید.
به طور مثال قرار است کودک شما یک نیمرو درست کند، بالای سرش می‌ایستید و اینقدر به او امر و نهی می‌کنید که خسته می‌شود، این کار شما باعث می‌شود فرزندتان در همین حد انجام این کار ساده، شجاعت نداشته باشد و فکر کند همیشه باید پدر ومادر باشند تا بتواند کاری را انجام دهد.
اما بیایید یکم بر طبل بی‌خیالی بکوبید و در خانه به بچه‌ها کار بسپرید و بپذیرید که احتمال دارد این کار، یک مقدار فرزندتان را با مشکل مواجه سازد، یعنی صد در صد خوب انجام نشود، بله! بگذارید بچه با همان شجاعتش این کاررا انجام دهد و جلو برود، البته با راهنمایی‌های شما، این را گفتیم برای اینکه در بُعد رفتاری کودک متوجه شود با راهنمایی و مشورت از دیگران بهتر می‌تواند کار را به سرانجام برساند.
حمزه (ع) شجاعتش را چگونه خرج کرد؟
حجت‌الاسلام عجمی با تأکید بر اینکه اگر والدین در بعد رفتار، شناخت و گرایش موفق عمل کنند، می‌توانند فرزندانی شجاع به جامعه تحویل دهند، بیان می‌دارد یکی از موانع رفتاری بسترها، فضاها و محیط‌ها است، زیرا محیط بسیار تأثیر دارد. در محیطی که افراد آن انسان‌های بزدل هستند، طبیعی است که بسیار تأثیر دارد، حضرت حمزه سیدالشهدا (ع) در محیط خانواده قریش (بنی‌هاشم) تربیت شد که اکثر آن‌ها انسان‌هایی شجاع بودند. اگر شما هم می‌خواهید فرزندتان شجاعت حضرت حمزه (ع) را داشته باشد، یکی از راهکارها، راهکار گرایشی ایجاد علاقه به اهل بیت (ع) است. زیرا حمزه سیدالشهدا (ع) بسیار به پیامبر (ص) علاقه داشت و این علاقه سبب شد او شجاعتش را برای اسلام و پیامبر (ص) خرج کند.
شجاع بودن را این گونه برای فرزندتان جا بیندازید.
حال اگر یک مادری حتی در ظاهر از یک چیزی بترسد، ولی مدام ترس را جلوی بچه‌هایش ابراز نکند، تأثیرگذار است یا در محیط مدرسه اگر معلمی سر کلاس یک موضع منفعل و سطح پایین از یک مطلبی داشته باشد، او نمی‌تواند مفهوم شجاعت را انتقال دهد.
مثال ملموس در این زمینه را عملیات «وعده صادق» گره می‌زنیم، ببینید در مسأله «انتقام سخت» از رژیم صهیونیستی به خاطر حمله به ساختمان کنسولگری ایران در سوریه، اگر معلمی، والدینی و مربی مدام از این صحبت کند که ایران نباید واکنشی نشان ندهد، زیرا آن‌ها بیشتر ما را می‌زنند، همین امر ایجاد ترس می‌کند و طبیعی است افرادی که تحت تأثیر چنین فضایی باشند، نسل شجاعی نخواهند بود. همچنین اگر در محیط گفتمانی خانواده، ترس غالب باشد، همیشه موضع ترس و انفعال در رفتار آن کودک وجود دارد.
این همه از شجاعت گفتیم؛ اما به راستی شجاعت چیست؟ «شجاعت» از اخلاق پسندیده است که در لسان دینی؛ به عنوان قوت قلب در مصاف با دشمن و تحمل دشواری‌های آن و در محاوره؛ به کسی که بتواند به ترس خود غلبه کند و جرأت کند با وجود ترسش کاری را انجام دهد، گفته می‌شود. در روایتی از پیامبر (ص) آمده است «أشجَعُ النّاسِ مَن غَلَبَ هَواهُ»؛ شجاع‌ترين مردم، كسى است كه بر هوس خود چيره آيد.