بسم الله الرّحمن الرّحيم
و صلّى اللّه على محمّد و آله الطّاهرين و لعنة الله على اعدائهم اجمعين
کاربر عزیز، از شما تقاضا داریم استفاده از این متن (مطالعه، ارسال و ...) را با تلاوت یک صلوات، (هدیه به ساحت قدسی مادر گرامی حضرت صاحب الامر (روحی فداه) و به نیت تعجیل در فرج ایشان) همراه کنید. خدایتان جزای خیر دهاد.
نقش گِلبازی در پرورش تخیّل، خلاقیّت و سازندگی كودك
در میان فعالیتهای روانی و بدنی كودكان، بازی اهمیت فراوانی دارد و یكی از نیازهای مهم كودكان به حساب میآید. اسباب بازی، ابزار كودكان جهت بازی است و اسباب بازی ، جزء جدا نشدنی زندگی كودكان است.
میتوان از اسباب بازی به عنوان وسیلها ی برای یاد دادن مفاهیم مختلفی مانند رنگ، تعداد، شكل، اندازه، جنس و حجم استفاده كرد و سبب افزایش گنجینه ی واژهها در ذهن كودك شد.
همچنین از اسباب بازی میتوان برای تشخیص رشد اجتماعی، شخصیتی و هوشی كودكان بهره جست.
كودكان از طریق اسباب بازی میتوانند تمایلات ناپسند خود را آشكار نموده و تخلیه ی روانی شوند.
در بین بازیها، بازیهای طبیعی (آببازی، گِلبازی و شنبازی) از بهترین، اساسی ترین و لذتبخش ترین فعالیتها برای كودكان به شمار میروند. این بازیها جذبه ی سحرآمیزی برای بچه ها دارند.
بچه ها ساعتها وقتشان را صرف این نوع بازیها میكنند ، بدون اینكه از بازی كردن خسته شوند. بازیهای طبیعی باعث تسكین عصبانیت های كودك شده، از طریق این بازیها از ناراحتیها، فشارها و تنش ها رهایی یافته و آرامش پیدا میكند.
چون كودكان این بازیها را بیشتر دوست دارند ، از راه این بازیها مطالب و مفاهیم زیادی را میآموزند كه موجبات رشد مهارتها و تواناییهای مختلف آنها را فراهم میكند؛ از جمله رشد خلاقیت، پرورش حواس پنجگانه، افزایش خزانه ی لغات، رشد و كنترل اعصاب و عضلات و ... .
والدین با انتخاب این گونه اسباب بازیها، روح و روان كودك را تلطیف كرده و رشد میبخشند. این وسایل طبیعی مطابق با میل و طبیعت كودك میباشند كه به راحتی در همه جا و با قیمت ارزان میتوان تهیه كرد. بازیهای طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. در این راستا روایت شده است:
«پیامبر اكرم(ص) بر كودكانی عبور كرد كه مشغول خاكبازی بودند. بعضی از اصحاب، آنان را از بازی نهی كردند. پیامبر فرمود: بگذارید بازی كنند، خاك بهار كودكان است.»
گِلبازی
در میان اسباب بازیهای كودكان هیچ وسیله ای به اندازه ی گِل و هیچ كاری به اندازه گِلبازی برای كودكان سرگرم كننده و لذت بخش نیست.
گِلبازی یكی از نیازهای بنیادی و اساسی كودك است. به رغم اینكه والدین به دلیل كثیف شدن لباسها، محدودیتهایی برای این بازی ایجاد میكنند ، ولی كودكان به محض اینكه به خاك و گِل برسند ، همانند ماهی كه بیرون از آب بوده به محض رسیدن به آن زنده شده و شروع به تحرك و فعالیت میكند.
كودكان از گِلبازی لذت فراوانی می‌برند و از نظر روحی و روانی ارضا میشوند و با قوه ی ابتكار و خلاقیت خویش چیزهای نو میسازند و میتوانند به تصورات و تخیلات خویش ، جامه عمل پوشیده و آن را به شكل مجسم در آورند.
كودكان به هنگام این بازی نتیجه ی اعمال خود را كه باعث بالا بردن اعتماد به نفس میگردد، مشاهده میكنند، فكر میكنند، تصمیم میگیرند و با به كارگیری قوه تخیل و تصور ، چیزی خلق میكنند و با رضایت خاطر در باره آنچه كه ساختهاند سخن میگویند و بر روی آن اسم میگذارند.
به همین دلیل امروزه بازی با گِل رُس در آموزش خردسالان از اهمیت خاصی برخوردار است. گِل رس نرم و قابل انعطاف است، با دستهای كودك به راحتی شكل میگیرد، شكل دادن به آن كاملاً در اختیار كودك قرار دارد و هر طوری كه خواسته باشد میتواند به آن شكل بدهد.
كودكان آن را ورز (مالش) میدهند، با مشت بر آن میكوبند، آن را می غلطانند، پهنش میكنند، به شكل نان، كیك، تافتون، توپ و مار در آورده، چنگ میزنند، در آن حفره ایجاد میكنند، قطعه قطعه میكنند و باز میتوانند همه آنها را روی همدیگر جمع كنند.
گِل به دستها می چسبد، كودكان آنها را بر روی بدنشان میمالند، تماس و مالیدن این مواد به بدن لذت و شادی زیادی را برای كودكان ایجاد میكند.
كودكان خردسالی كه برای اولین بار گِل رس را با انگشتان چنگ میزنند و می فشارند، همانند اولین قدمهایی است كه كودك هنگام راه رفتن برمیدارد. در این مرحله برای او گِل مالی و چنگ زدن لذت بخش تر است ، تا ساختن چیزی. آنها معمولاً گِل را می فشارند، می كشند، پهن میكنند و كارهای مشابه دیگر.
اما در مرحله بعدی كه كودكان مهارت بیشتری كسب میكنند، هنگام بازی با گِل رس میتوانند گلوله، قطعات دراز به شكل مار و یا نان درست كنند. ساختن این شكلها باعث میشود كه كودكان به تدریج صورتهای پیچیده تری درست كنند، مثلاً كاسه، بشقاب، لیوان، قابلمه، كوزه و ... می سازند و به آن شكل میدهند، یا اینكه چند تكه میكنند و آن را به شكل آدم یا حیوان در میآورند و برای آن سر، دست و پا می سازند، سپس به سمت كارهای سفال گری و كوزه گری خواهند رفت.