بسم الله الرّحمن الرّحیم
و صلی الله علی محمّد و آله الطاهرین و لعنه الله علی اعدایهم اجمعین
ماهی، دیگر غذای سلامتی نیست!
□ هوپ فردوسیان ، سوزان لوین
چکیده:
در حالی که شرکت‌های فعال در صنعت شیلات با هدف افزایش سودآوری خود، شعار «ماهی؛ غذای سلامتی» را برای محصولات خویش برگزیده‌اند، نویسنده این مقاله با نگاهی به وجود مواد سمی مختلف در بدن ماهی‌ها نظیر جیوه و ارگانوکلرین‌ها و پلی کلرین‌ها که تاثیراتی ناگوار بر سیستم‌های عصبی و ایمنی و تولید مثل و سلامت قلب و استحکام استخوان‌ها دارند، معتقد است که دیگر ماهی را نمی‌توان یک گزینه سالم به شمار آورد. به علاوه، آثار مهلک این مواد سمی بر سلامت جنین‌ها و نوزادان، از دیگر نکات حایز اهمیت است. همچنین اگرچه این شرکت‌ها بر وجود امگا 3 در بدن ماهی‌ها تاکید می‌نمایند، اما باید دانست که وجود مقدار زیادی کلسترول و روغن‌های اشباع شده مسدود کننده رگهای بدن باعث گردیده که بسیاری از پزشکان، مصرف‌کنندگان را به مصرف سایر مواد غذایی حاوی امگا 3 نظیر گردو ترغیب نمایند. هرچند در مقالات متعددی نیز ثابت گردیده که امگا 3 هیچ منفعت جسمی قابل ذکری ندارد. نویسنده معتقد است که مصرف‌کنندگان باید در انتخاب‌های خویش دقت بیشتری نمایند، چرا که پیش از برداشتن هر طعمه‌ای، باید دو بار اندیشید!
امروزه ما در برابر مصرف ماهی با یک دروغ شاخدار روبه‌رو هستیم و متاسفانه تعدادی از مصرف‌کنندگان، این دروغ را بدون هیچ‌گونه تردیدی پذیرفته‌اند. برای سال‌ها، صنعت ماهی گیری و شیلات با تلاشی شبانه‌روزی در جهت متقاعد کردن آمریکایی‌ها گام برمی‌دارد تا آنان نگرانی‌های عمیق موجود در زمینه وجود جیوه و سایر مواد آلوده در ماهی‌ها را نادیده بگیرند.
امروزه این صنعت به گزارش جدید ارایه شده توسط «انجمن ملی علوم اتمسفر و اقیانوس‌ها» متوسل گردیده تا ماهی‌ها را همچنان به عنوان یک غذای سالم معرفی نماید. اما ما به عنوان یک پزشک و یک متخصص تغذیه، عمیقاً نسبت به تلاش‌های این صنعت بدبین هستیم. البته از بیماری‌های قلبی می‌توان به وسیله انتخاب صحیح مواد غذایی جلوگیری نمود، اما مطمیناً ماهی را دیگر نمی‌توان یک انتخاب مناسب در این زمینه دانست. چرا که امروزه سطح بالایی از متیل جیوه، ارگانوکلرین‌ها، پلی کلرین‌ها، و سایر مواد سمی زیست‌محیطی در بدن ماهی‌ها وجود دارد.
امروزه تاثیرهای زیانبار این مواد سمی بر سیستم عصبی انسان‌ها، سیستم ایمنی بدن، سلامت قلبی، استحکام استخوان‌ها و دستگاه‌های تناسلی و باروری زنان، کاملاً محرز گردیده است.
اینک حتی کسانی که مصرف‌کنندگان را به استفاده از ماهی توصیه می‌کنند، اذعان دارند که وجود این مواد شیمیایی و سمی یک مشکل فراگیر به حساب می‌آید. براساس گزارش انجمن ملی علوم اتمسفر و اقیانوس‌ها (NOAA) نیز گفته شده که سطح این مواد سمی، با توجه به موقعیت جغرافیایی محل صید، متفاوت است.
در حقیقت، هم اینک ماهی منبع اصلی ورود جیوه به بدن شهروندان آمریکایی به شمار می‌رود. این ماده سمی عوارض روانی بالقوه‌ای دارد که می‌تواند به جنین در حال تکامل مادران نیز آسیب برساند. همچنین باید دانست که تعدادی از آلوده‌ترین گونه‌های موجود نظیر ماهی تن آلباکور، جزء پرمصرف‌ترین ماهی‌های بازار آمریکا به حساب می‌آیند.
این مخاطرات برای افراد خاصی از مردم، از ریسک بیشتری برخوردار است. در یک پژوهش جدید، مشخص گردیده که مصرف ماهی در میان زنان باردار، می‌تواند ریسک تولد نوزادان نارس را افزایش دهد. اخیراً نیز انجمن مطالعات بارداری و سلامت جامعه (POCH)، با همکاری پژوهشگران دانشگاه‌های «هاروارد» و «میشیگان»، در مطالعه‌ای مشترک اعلام نموده‌اند که سطح جیوه موجود در موهای مادرانی که ماهی مصرف می‌کنند، به صورتی معنادار بیشتر بوده است.
در این مطالعه، زنان شرکت‌کننده در پیش آزمون، سطح جیوه موهایشان 3 برابر افراد عادی و یا جزء نودمین صدک جامعه بودند که وضعیت آنان با سایر زنان شرکت‌کننده در این پژوهش، مورد مقایسه قرار گرفت.
مدافعان مصرف ماهی معتقدند که خوردن آن برای سلامت عضله‌های قلبی مفید است؛ چرا که تعدادی از گونه‌های ماهی، حاوی اسید چرب امگا 3 بوده که می‌تواند از بدن فرد در برابر بیماری‌های قلبی محافظت نماید. اما بدن ماهی به گونه‌ای شگفت‌آور حاوی مقادیر زیادی کلسترول و روغن‌های اشباع شده مسدودکننده سرخرگ‌های بدن است که این مواد در مجموع، 15 تا 30 % روغن ماهی را تشکیل می‌دهند. به عنوان مثال، آقای چینوک سالمون 55 % کالری‌های بدنش را از روغن به دست می‌آورد. باید خاطرنشان کرد که در تعدادی از گونه‌های ماهی، سطح کلسترول موجود، بیش از یک استیک هم وزن است. چرا که تنها بخشی از روغن بدن ماهی حاوی امگا 3 است و بقیه آن، تنها شامل اسیدهای اشباع شده می‌باشد.
بدین ترتیب این سوال مهم به وجود می‌آید که چرا ما نباید از مصرف ماهی اجتناب کنیم و امگا 3 مورد نیاز بدن خویش را از طریق مصرف گردو و یا سایر منابع گیاهی سلامت بخش تامین نماییم که فاقد کلسترول و متیل جیوه هستند؟ در واقع، یک مطالعه جدید منتشر شده در ژورنال آمریکایی بیماری‌های قلب نشان می‌دهد که اضافه نمودن گردو به یک غذای پرچرب، به کاهش آسیب‌های منفی به وجود آمده در سرخرگ‌ها و شریان‌ها می‌انجامد. مصرف گردو می‌تواند باعث افزایش انعطاف‌پذیری و تغییرپذیری سرخرگ‌ها و شریان‌ها تا سطح 24 % در افراد دارای سطح بالای کلسترول هم گردد.
همچنین این امر کاملاً سنجیده و حساب شده است که هیچ منفعت مهم و قابل ذکری در مصرف یک رژیم حاوی مقادیر زیاد امگا 3 وجود ندارد. در یک مطالعه که اخیراً در ژورنال پزشکی انگلستان منتشر گردیده، اعلام شده است که هیچ دلیل و مدرک محکمی در جهت حمایت از این ادعا که خوردن ماهی‌های چرب به بهبود سلامت قلب منجر می‌شود، وجود ندارد. در واقع، نتایج این مقاله پژوهشی نشان می‌دهد که مصرف چربی‌های امگا 3 تاثیر روشنی بر سلامت قلب و یا زنده ماندن ندارد.
اما یک راه مطمین در جهت حفاظت از بیماری‌های قلبی وجود دارد: از مصرف فرآورده‌های حیوانی اجتناب کنید. یک پژوهش انجام گرفته در سال 2003 میلادی که نتایج آن در ژورنال «انجمن پزشکی آمریکا» انتشار یافته، نشان می‌دهد که رژیم‌های گیاهی حاوی کلسترول کمتر، در اغلب موارد، قدرتی همانند داروهای کاهنده سطح کلسترول دارند. انسان‌های مصرف کننده رژیم‌های غذایی گیاهی، عموماً وزن کمتری نسبت به مصرف‌کنندگان فرآورده‌های گوشتی دارند. به علاوه، آنان از نرخ پایین‌تر بیماری‌های قلبی، دیابت، فشارخون بالا و سایر مخاطرات سلامتی مرتبط با اضافه وزن و چاقی، برخوردار هستند.
در پایان باید خاطرنشان نمود که صنعت شیلات خواهان فروش بیشتر ماهی به مصرف‌کنندگان است. اما مصرف‌کنندگان با شعور، پیش از برداشتن طعمه، دو بار فکر خواهند کرد!!
برای مطالعه بیشتر:
به خطر انداختن سلامت نوزادان برای فروش ماهی
منبع: www.Projo.com
به نقل از: ماهنامه سیاحت غرب، شماره 50