بسم الله الرّحمن الرّحیم
و صلّی الله علی محمّد و آله الطّاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین
تربیت عبادی و ترغیب فرزندان به نماز
درس گفتاری تربیتی از حجة الاسلام تراشیون
یکی از مباحث محوری، تربیت عبادی فرزندان است. تربیت عبادی از انعقاد نطفه فرزندان و یا حتی قبل‌تر باید شروع شود.
درتفسیر سوره مبارکه انفال می‌خوانیم که: چنانچه لقمه حلال نباشد، شیطان در انعقاد نطفه فرزند همراه میشود.
پیامبر اکرم (صلوات الله علیه و آله) می فرمایند: اگر خواستید ازدواج کنید ببینید همسر شما مادر یا پدر خوبی برای فرزند شما هست؟
تربیت عبادی به سه بخش تقسیم می‌گردد:
1- تربیت_اعتقادی؛
2- تربیت_احکامی؛
3- تربیت_اخلاقی؛
در سنین پایین، تربیت، احکامی و اخلاقی است. از سنین ۹ یا ۱۰ سال به بعد سراغ مسائل اعتقادی می‌رویم؛ چون قبل از این سنین کودکان ماوراء و غیب را نمی‌فهمند. هدف تربیت عبادی پرورش بنده و هدف تربیت دینی، شکوفاسازی فطرت های الهی است. تربیت دینی قله‌ای است که به سمت آن باید حرکت کنیم حتی اگر نتوانیم آن را فتح کنیم.
مادران باید شیوه‌های تربیت را یاد بگیرند. مثلاً این که دخترها از ۷ سالگی و پسرها از ۹ سالگی مستحب است نماز بخوانند.
چند پرسش مهم
1- آیا وقتی کودکی قبل از سن بلوغ گناهی را مرتکب شده است معصیت کرده؟
پاسخ:
خیر گناه نکرده اما وقتی کودک به سن تمییز می‌رسد (حدود ۶ سالگی) نامحرمان باید حدود را رعایت کنند.
به خصوص خانم‌ها در برابر پسربچه‌ها بیشتر رعایت کنند چون بچه‌ها تصاویر را در ذهنشان نگه می‌دارند؛ به خصوص پسرها که حتی دچار خودارضایی هم می‌شوند. یعنی ابتدا در ذهن این حالت ایجاد میشود و بعدها به عمل خودارضایی منتهی میشود.
2- آیا گناه روی ذهن و روان اثر می‌گذارد؟
پاسخ:
بله
3- در روایات نماز به چه چیزی تشبیه شده است؟
پاسخ:
به جوی آب که روح را جلا می‌دهد.
4- اگر کودک را به حال خودش واگذار کنیم تا به سن بلوغ و تکلیف برسد و روح آلوده‌ای داشته باشد در برابر عبادت مقاومت می‌کند؟
پاسخ:
بله حتما مقاومت می کند.
۱۷ نکته برای ترغیب بچه‌ها به نماز
1- زمزمه نماز و اقامه را داشته باشیم تا گوش بچه‌ها با شعار دینی آشنا شود.
2- ایجاد علاقه در فرزند به ارتباط قلبی با خدا
مثلا از نعمت‌ها و زیبایی‌ها بگوییم.
3- آموزش نماز بر اساس شیوه آموزشی امام باقر (علیه السّلام):
* ۳سالگی: ۷ بار لا اله الا الله
* ۳سال و ۷ ماه و ۲۰ روز: ۷ بار محمد رسول الله
* ۴ سالگی: صلوات
* ۵ سالگی: دست راست و چپ، آموزش سجده و رو به قبله
* ۶ سالگی: آموزش رکوع
* ۷ سالگی: دست و صورت خود را بشوید و نماز بخواند و هرچه که بلد است در نماز بگوید.
* ۹ سالگی: نماز را به طور کامل یاد بگیرد و بخواند.
در این سن اگر نماز بچه نخواند او را تنبیه کنید. البته این مرحله در دخترها در ۷ سالگی انجام میشود.
4- حضور در اماکن مذهبی و دینی؛
البته حضور هدفمند نه خسته‌کننده!
🕌 بچه‌ها را با مساجد مأنوس کنیم. امام جماعت‌ها در مساجد نمازها را سریع بخوانند که بچه‌ها و نوجوانان خسته نشوند. پیرزن‌ها و پیرمردهای بداخلاق در مساجد مراعات کنند.
5- استفاده از شیوه‌های تشویقی؛
مثلاً سجاده بچه‌ها را پهن کنید و داخلش شکلات بگذارید. ولی بچه‌ها را شرطی نکنید. از قبل نگویید اگر نماز بخوانی فلان کار را انجام میدهم. مثلا مادر ژله‌ای آماده کند و بعد از نماز باهم بخورند.
6- فضاسازی مناسب در محیط خانه برای نماز؛
7- آشنا کردن فرزند با نمازهای واجب؛
زمان؛ رکعات؛ اذکار
8- الگوسازی؛
یکی از مهم ترین روش‌های تربیتی ارایه الگو است. مثل بیان خاطرات نماز اشخاص محبوب مثلا شهداء.
9- تقویت حس مسؤولیت پذیری
مسؤولیت عبادی در جایی معنا دارد که بچه‌ها مسؤولیت پذیر باشند. مثلاً گاهی به پسرها مسؤولیت خرید را بدهید.
نکته: وقتی بچه را به خرید می‌فرستید نیت کنید که به‌جای شما خرید می‌کند؛ چون از شرایط بیع، بلوغ است.
10- آرامش روحی و امنیت روانی؛
11- آشنایی با مفاهیم نماز؛
یک پیشنهاد: کتاب پر پرواز آقای محمودی مخصوص نوبالغ‌هاست و بچه‌ها را بصورت ساده با مفاهیم نماز آشنا می‌کند.
12- داستان و خاطره گویی مثبت از نمازهای دوران کودکی و نوجوانی؛
13- اصل تکرار و مداومت؛
تکرار، نتیجه‌اش باور است. وقتی مدام به کسی که زیباست بگویی به دل نمی‌نشینی باورش میشود. وقتی به کسی مدام بگویی تنبلی! اگر تنبل هم نباشد باورش میشود که تنبل است.
قرآن مفاهیم مهم و کلیدی را مدام تکرار می‌کند؛ گاهی در قالب داستان و گاهی گفتگو؛
14- آسان گیری منطقی در نماز؛
15- روش صحیح گفتگو؛
مامان‌جان به نظر تو چرا باید نماز بخوانیم؟ وقتی خودش جواب می‌دهد عقیده‌اش به آن مسأله بیشتر میشود.
از ویژگی‌های یک گفتگوی خوب این است که حرف‌های خوب را از دهان بچه بشنویم و ما نقش راهنما داشته باشیم.
16- دوستان خوب؛
پیداکردن دوستان خوب نمازخوان
برای بچه‌ها هیأت‌های خانگی بگیرید.
17- بچه‌ها را دنیازده نکنیم؛
بچه ها را تجمل گرا و دنیازده بار نیاوریم ولو اینکه وضع مالی‌مان مناسب است.
***************
پایگاه حفظ و نشر آثار "استاد تراشیون"
:id: @tarashiun_ir