پیشگیری از سقط جنین از نگاه طب سنتی ایران

برای حفظ جنین از سقط طب سنتی توصیه های کاربردی و مفیدی ارائه داده است که عمل به آنها خطر سقط را به مراتب کاهش خواهد داد.

۱. درمان کم خونی و ضعف

یکی از علل سقط جنین ضعف و کم خونی مادر است. با شروع بارداری ضعف، سستی، بی حالی، بی حسی انگشتان و … در برخی خانم ها دیده می شود. این علائم تا حدی طبیعی است ولی مواردی که شدید باشد می تواند منجر به ضعف جنین و سقط شود. لذا رفع کم خونی و تقویت مادر (بویژه با تمرکز بر روی تغذیه و ورزش) ضروری است. پرهیز از غذاهای سودازا و مصرف غذاهای خونساز در کنار ورزش منظم برای مادران عزیز الزامی است. چند نمونه غذای مقوی و خونساز برای قبل از بارداری:

• شربت آبلیمو عسل

• زرده تخم مرغ نیم برشت (عسلی)

• آب آهن تاب

• مربای عسلی به

• مربای عسلی زردک (برای خانم های سردمزاج)

• هلیم با گوشت بره

• ماءاللحم

• سویق

• و …

۲. رفع سوء مزاج رحم (به ویژه سوء مزاج سرد و تر)

خانم هایی که با بیماری های رحم و نامنظم بودن چرخه قاعدگی اقدام به بارداری می کنند، ممکن است در حین بارداری دچار مشکلاتی شوند. خونریزی زیاد قاعدگی، سوء مزاج های سرد و تر رحم (با ترشحات زیاد در غیر قاعدگی)، عفونت های رحمی، تاخیر در قاعدگی و … می بایست با تدابیر طب سنتی درمان شوند.

۳. پاکسازی بدن از مواد زائد

یکی از مسیرهای دفع مواد زائد در خانم ها خروج مواد با خون قاعدگی است. از آنجایی که با شروع بارداری امکان دفع خون وجود ندارد، اگر بدن مادر مملوء از مواد زائد باشد، دچار مشکلات عدیده ای (از جمله اختلال در اشتها و بیماری های پوستی) خواهد شد. در مواردی این سموم به سمت رحم هجوم بده و با کمترین تحریک خونریزی شروع شده و منجر به سقط نیز می شود. لذا پاکسازی بدن از مواد زائد قبل از بارداری امری ضروری است. انتخاب روش مناسب و انجام اصولی این روش ها باید با تایید و زیر نظر پزشک آگاه و با تجربه طب سنتی باشد.

۴. تقویت کمر و رفع سستی آن

یکی از مشکلاتی که برخی خانم ها با آن مواجه می شوند، سستی کمر است. این عارضه می تواند در خانم های با قوت بدنی بالا و فاقد مشکلات رحمی نیز وجود داشته باشد. این مشکل در پی رابطه جنسی نامناسب، تغذیه نامناسب، ورزش های غیراصولی، عدم رعایت تدابیر دوران قاعدگی یا سابقه سقط مکرر و … رخ می دهد. برای رفع این عارضه چند توصیه مختصر ارائه می شود:

• رعایت تدابیر دوران قاعدگی بویژه پرهیز از حمام و نخوردن ترشی

• استفاده از شال کمر (خصوصاً در هوای سرد و دوران قاعدگی) (البته نباید سفت بسته شود.)

• پرهیز از تکان های شدید در رابطه جنسی و شکل های غیرمتعارف ایجاد رابطه

• ماساژ کمر با روغن های قابض مانند روغن به، روغن آس، روغن مصطکی، روغن گل سرخ و …

• استفاده از قرص کمر

• ورزش های ملایم که در آن ها حرکات کمر زیاد و خستگی آور نباشد

• پرهیز از افراط در رابطه جنسی و نیز پرهیز از تاخیر زیاد در ایجاد رابطه (حفظ تعادل)

• مالش ملایم کمر بعد از حمام و رابطه جنسی

در رابطه جنسی که تصمیم به فرزند آوری باشد باید به مسائل و نکات ویژه ای توجه کرد. طب سنتی برای قرارگیری نطفه در رحم و اتصال مناسب جنین به دیواره رحم راهکارهای مناسبی ارائه می دهد. مشکل برخی از خانم ها در این مرحله است و با نادیده گرفتن این اصول وارد دوره بارداری نمی شوند.

۱. انتخاب زمان مناسب

در فاصله زمانی بعد از قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی، زمان هایی برای اقدام به بارداری پیشنهاد شده است. بهترین زمان را می توان از نشانه های سلامت رحم تشخیص داد. اگر بعد از قاعدگی حرارت و سوزش در ناحیه رحم و واژن وجود داشته باشد تا رفع این حرارت باید رابطه را به تاخیر انداخت. همچنین زمانی که ترشحات رحمی زیاد است باید با تغذیه مناسب و اصلاح سبک زندگی این مشکل را برطرف کرده و در زمان مناسب اقدام به برقراری رابطه جنسی نمود.

۲. شکل برقراری رابطه جنسی

بهترین شیوه برای ایجاد رابطه جنسی به نحوی است که خانم بالشی زیر خود قرار دهد تا رحم در مسیر مستقیم واژن قرار بگیرد و زمانی که انزال مرد رخ داد بلافاصله از جای خود حرکت نکند تا مایع جنسی در رحم به خوبی جای بگیرد. همچنین لازم است بعد از اتمام رابطه خانم آرامش نسبی داشته باشد تا بواسطه تحریک و … دهانه رحم باز نشود و مایع برنگردد.

۳. آب و هوای پیرامون

لازم است خانمی که قصد بارداری دارد در هوای سالم و تمیز تنفس کند و از استشمام بوهای بد و نامطبوع پرهیز کند. بوی خوش برای حفظ نطفه و کمک به باروری مناسب است.

۴. فعالیت بدنی

خانم ها علاوه بر ساعات بعد از نزدیکی لازم است تا چند روز از انجام فعالیت خسته کننده و انجام کارهای سنگین و بلند کردن اجسام دوری کنند. ورزش های سریع و حرکات ورزشی درین بازه زمانی توصیه نمی شود.

۵. غذا و نوشیدنی

• در کنار مصرف غذاهای سبک و مقوی لازم است از غذاهای سرد و رخوت آور مانند ماست، ترشی، ماهی، خیار، بستنی و نوشیدنی های خیلی سرد و یا خیلی گرم پرهیز شود.

• مصرف غذاهای نفاخ مانند لوبیا، عدس، فلفل دلمه و … نیز درین بازه زمانی ممنوع است.

• غذاهای سنگین و دیرهضم و غذاهایی که کارکرد روده را غیر طبیعی می کنند (چه به سمت اسهال چه یبوست) ممنوع است.

• پرخوری درین ایام نباید اتفاق بیفتد. سنگینی شکم به رحم فشار آورده و موجب دفع نطفه می شود.

• برخی مواد غذایی که محرک رحم هستند و ادویه جات تند نیز نباید مصرف شوند.

۶. حالات روحی روانی

آرامش ذهن و فکر و دوری از افکار پریشان کننده و نیز استرس می تواند به قرار گیری و اتصال جنین کمک کند. هر کدام از حالات نامناسب روحی از جمله ترس، غم، استرس و … برای خانم ها مضر است.

سلامت جنین و نیازمندی های رشد او به سن بارداری وابسته است. علل سقط جنین در ماه های ابتدایی بارداری با عوامل تاثیرگزار در سایر ماه ها متفاوت است.

• از دیدگاه طب سنتی ایران مسئله کم خونی و ضعف قوای مادر و عدم خونرسانی مناسب به جنین، در ماه های ابتدایی بارداری اهمیت ویژه ای دارد. این مسئله می تواند بواسطه سوء مزاج کلی مادر و یا سوء مزاج رحم باشد که می بایست قبل از اقدام به بارداری درمان صورت گیرد.

• نکته دوم در بحث سقط جنین در ماه های ابتدایی ضعف ذاتی جنین است که باید علت آن مورد بررسی و درمان قرار گیرد.

• از علل موثر در بروز سقط در سه ماه اول بارداری عوامل تحریک کننده رحم است که با توجه به پیوند نامحکم جنین در اوایل بارداری، این مسئله نیز باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

• سوء مزاج رحم بویژه رطوبت بیش از حد رحم می تواند پیوند جنین با رحم را قطع کرده و موجب سقط شود.

در این مقاله علل اصلی سقط جنین در ماه های ابتدایی بارداری و توصیه های طب سنتی برای پیشگیری از سقط را مورد بررسی قرار خواهیم داد

علل سقط جنین در ماه های ابتدایی بارداری

۱. ضعف جسمی و کم خونی

جنین مواد مورد نیاز خود را برای رشد از بدن مادر دریافت می کند. سبک زندگی صحیح بویژه در زمینه تغذیه و نیز هضم قوی لازمه تولید خون خوب است و اگر درین موارد کوتاهی صورت بگیرد در ابتدا مادر ضعیف شده و به مرور این ضعف به جنین منتقل شده و منجر به سقط می شود.

تمامی رفتارهای مادر که منجر به حالت ضعف و سستی بدن شود، برای جنین مضر بوده و خطر سقط را افزایش می دهد. از جمله موارد تحلیل برنده قوای مادر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حمام سنگین و طولانی

• فعالیت جسمی زیاد و کار سنگین

• رابطه جنسی که باعث خستگی زن شود

• کم خوابی

• عدم دسترسی به غذای مورد علاقه و گرسنگی کشیدن طولانی

۲. ضعف ذاتی جنین

چنانچه منی مرد رقیق و کم قوت باشد، اگر چه ممکن است قدرت باروری داشته باشد ولی در ابتدای بارداری به دلیل ضعف جنین، به سقط منتهی می شود. در مواردی که ضعف و سوء مزاجی از ناحیه زن وجود ندارد می بایست این مسئله را بررسی کرد. موارد زیر می تواند قوت را به منی مرد برگرداند:

• پرهیز از افراط در رابطه جنسی

• به اعتدال رساندن مزاج مرد (بویژه مزاج اندام های جنسی)

• مصرف غذاهای مقوی

• ورزش مناسب

• خواب خوب و عمیق

• دوری از تشویش ذهنی و فکر و خیال

انتخاب زمان مناسب از نظر نجومی و توجه به اوقات مناسب همبستری نیز در این مسئله باید مورد توجه قرار بگیرد.

۳. عوامل محرک رحم

این عامل با توجه به سستی پیوند جنین با بدن مادر در اوایل دوره بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است.

• تمامی داروها و مواد غذایی قاعده آور در بارداری و خصوصاً در سه ماهه اول ممنوع است. سیاهدانه، آویشن، اسپند، سیر، پونه، نعنا، دارچین، بنفشه، زعفران و اکثر ادویه جات تند مدر حیض بوده و موجبات سقط جنین را فراهم می کنند.

• رابطه جنسی زیاد

• بوهای نامطلوب و مشمئز کننده

• پرخوری

• مصرف مواد غذایی نفاخ مانند سیر و پیاز خام، بادمجان، لوبیا، میوه نارس و اکثر حبوبات اگر خوب نپخته باشند.

• ترس، تشویش، استرس و اضطراب (این عوامل گاهاً تنها عامل در بروز سقط هستند. در خانم هایی که فشارهای روحی زیاد و کلافه کننده را تحمل می کنند و راهکار برون رفت و یا نادیده گرفتن مسائل و مشکلات را ندارند، در اثر فشار این حالات نامطلوب جنین شان سقط می شود). لذا فراغت اندیشه و خیال زن در دوران بارداری لازم است.

۴. سوء مزاج رحم

غلبه هر کدام از کیفیات بر رحم (بویژه غلبه رطوبت) باید برطرف شود. در خانم هایی که سابقه ترشحات رحمی زیاد دارند، می بایست از مصرف غذاهای رطوبت بخش مانند ماست و نوشیدنی و میوه آبدار زیاد پرهیز کنند. با توجه به حساسیت این مسئله لازم است زیر نظر طبیب خانم معاینه صورت گیرد و راهکارهای مناسب جهت رفع سوء مزاج رحم ارائه شود.